集大家书法 , 书法家学习创作站

辨太阳病脉证并治下

biàn tài yáng bìng mài zhèng bìng zhì xià
出处:伤寒论

拼音版、注音及读音

   wèn yuē: bìng yǒu jié xiōng,yǒu cáng jié,qí zhuàng hé rú?dá yuē: àn zhī tòng,cùn mài fú,guān mài chén,míng yuē jié xiōng yě。hé wèi cáng jié?dá yuē: rú jié xiōng zhuàng,yǐn shí rú gù,shí shí xià lì,cùn mài fú,guān mài xiǎo xì chén jǐn,míng yuē cáng jié。shé shàng bái tāi huá zhě,nán zhì。

  问曰:病有结胸,有藏结,其状何如?答曰:按之痛,寸脉浮,关脉沉,名曰结胸也。何谓藏结?答曰:如结胸状,饮食如故,时时下利,寸脉浮,关脉小细沉紧,名曰藏结。舌上白胎滑者,难治。

   cáng jié wú yáng zhèng,bù wǎng lái hán rè yī yún hán ér bù rè,qí rén fǎn jìng,shé shàng tāi huá zhě,bù kě gōng yě。

  藏结无阳证,不往来寒热(一云寒而不热),其人反静,舌上胎滑者,不可攻也。

   bìng fā yú yáng ér fǎn xià zhī,rè rù,yīn zuò jié xiōng bìng fā yú yīn ér fǎn xià zhī yī zuò hàn chū,yīn zuò pǐ。suǒ yǐ chéng jié xiōng zhě,yǐ xià zhī tài zǎo gù yě。

  病发于阳而反下之,热入,因作结胸;病发于阴而反下之(一作汗出),因作痞。所以成结胸者,以下之太早故也。

   jié xiōng zhě,xiàng yì qiáng,rú róu jìng zhuàng。xià zhī zé hé,yí dà xiàn xiōng wán fāng。

  结胸者,项亦强,如柔痉状。下之则和,宜大陷胸丸方。

   dà xiàn xiōng wán fāng

  大陷胸丸方

   dài huáng bàn jīn wèi kǔ hán tíng lì bàn shēng áo,wèi kǔ hán máng xiāo bàn shēng wèi xián hán xìng rén bàn shēng qù pí jiān,áo hēi,wèi kǔ,gān wēn

  大黄半斤(味苦寒) 葶苈半升(熬,味苦寒)芒硝半升(味咸寒) 杏仁半升(去皮尖,熬黑,味苦,甘温)

   yòu sì wèi,dǎo shāi èr wèi,nèi xìng rénmáng xiāo,hé yán rú zhī,hé sàn,qǔ rú dàn wán yī méi bié dǎo gān suì mò yī qián bǐ,bái mì èr hé,shuǐ èr shēng,zhǔ qǔ yī shēng,wēn dùn fú zhī,yī xiǔ nǎi xià,rú bù xià gèng fú,qǔ xià wèi xiào,jìn rú yào fǎ。

  右四味,捣筛二味,内杏仁、芒硝,合研如脂,和散,取如弹丸一枚;别捣甘遂末一钱匕,白蜜二合,水二升,煮取一升,温顿服之,一宿乃下,如不下更服,取下为效,禁如药法。

   jié xiōng zhèng,qí mài fú dà zhě,bù kě xià,xià zhī zé sǐ。

  结胸证,其脉浮大者,不可下,下之则死。

   jié xiōng zhèng xī jù,fán zào zhě,yì sǐ。

  结胸证悉具,烦躁者,亦死。

   tài yáng bìng,mài fú ér dòng shù,fú zé wèi fēng,shù zé wèi rè,dòng zé wèi tòng,shù zé wèi xū,tóu tòng fā rè,wēi dào hàn chū ér fǎn wù hán zhě,biǎo wèi jiě yě。yī fǎn xià zhī,dòng shù biàn chí,gé nèi jù tòng yī yún: tóu tòng jí xuàn,wèi zhōng kōng xū,kè qì dòng gé,duǎn qì zào fán,xīn zhōng ào náo,yáng qì nèi xiàn,xīn xià yīn yìng,zé wèi jié xiōng,dà xiàn xiōng tāng zhǔ zhī。ruò bù jié xiōng,dàn tóu hàn chū,yú chǔ wú hàn,jì jǐng ér hái,xiǎo biàn bù lì,shēn bì fā huáng yě。

  太阳病,脉浮而动数,浮则为风,数则为热,动则为痛,数则为虚,头痛发热,微盗汗出而反恶寒者,表未解也。医反下之,动数变迟,膈内拒痛(一云:头痛即眩),胃中空虚,客气动膈,短气躁烦,心中懊憹,阳气内陷,心下因硬,则为结胸,大陷胸汤主之。若不结胸,但头汗出,余处无汗,剂颈而还,小便不利,身必发黄也。

   dà xiàn xiōng tāng fāng

  大陷胸汤方

   dài huáng liù liǎng qù pí,kǔ hán máng xiāo yī shēng xián hán gān suì yī qián kǔ hán

  大黄六两(去皮,苦寒) 芒硝一升(咸寒)甘遂一钱(苦寒)

   yòu sān wèi,yǐ shuǐ liù shēng,xiān zhǔ dài huáng,qǔ èr shēng,qù zǐ,nèi máng xiāo,zhǔ yī liǎng fèi,nèi gān suì mò,wēn fú yī shēng,dé kuài lì,zhǐ hòu fú。

  右三味,以水六升,先煮大黄,取二升,去滓,内芒硝,煮一两沸,内甘遂末,温服一升,得快利,止后服。

   shāng hán liù qī rì,jié xiōng rè shí,mài chén ér jǐn,xīn xià tòng,àn zhī shí yìng zhě,dà xiàn xiōng tāng zhǔ zhī。

  伤寒六七日,结胸热实,脉沉而紧,心下痛,按之石硬者,大陷胸汤主之。

   shāng hán shí yú rì,rè jié zài lǐ,fù wǎng lái hán rè zhě,yǔ dà chái hú tāng。dàn jié xiōng wú dà rè zhě,cǐ wèi shuǐ jié zài xiōng xié yě,dàn tóu wēi hàn chū zhě,dà xiàn xiōng tāng zhǔ zhī。

  伤寒十余日,热结在里,复往来寒热者,与大柴胡汤。但结胸无大热者,此为水结在胸胁也,但头微汗出者,大陷胸汤主之。

   tài yáng bìng,zhòng fā hàn,ér fù xià zhī,bù dà biàn wǔ liù rì,shé shàng zào ér kě,rì bū suǒ xiǎo yǒu cháo rè yī yún: rì bū suǒ fā xīn xiōng dà fán,cóng xīn xià zhì shǎo fù,yìng mǎn ér tòng,bù kě jìn zhě,dà xiàn xiōng tāng zhǔ zhī。

  太阳病,重发汗,而复下之,不大便五六日,舌上燥而渴,日晡所小有潮热(一云:日晡所发心胸大烦),从心下至少腹,硬满而痛,不可近者,大陷胸汤主之。

   xiǎo jié xiōng bìng,zhèng zài xīn xià,àn zhī zé tòng,mài fú huá zhě,xiǎo xiàn xiōng tāng zhǔ zhī。

  小结胸病,正在心下,按之则痛,脉浮滑者,小陷胸汤主之。

   xiǎo xiàn xiōng tāng fāng

  小陷胸汤方

   huáng lián yī liǎng kǔ hán bàn xià bàn shēng xǐ,xīn wēn guā lóu shí dà zhě yí gè kǔ hán

  黄连一两(苦寒) 半夏半升(洗,辛温) 栝蒌实大者一个(苦寒)

   yòu sān wèi,yǐ shuǐ liù shēng,xiān zhǔ guā lóu,qǔ sān shēng,qù zǐ,nèi zhū yào,zhǔ qǔ èr shēng,qù zǐ,fēn wēn sān fú。

  右三味,以水六升,先煮栝蒌,取三升,去滓,内诸药,煮取二升,去滓,分温三服。

   tài yáng bìng èr sān rì,bù néng wò,dàn yù qǐ,xīn xià bì jié,mài wēi ruò zhě,cǐ běn yǒu hán fēn yě。fǎn xià zhī,ruò lì zhǐ,bì zuò jié xiōng wèi zhǐ zhě,sì rì fù xià zhī,cǐ zuò xié rè lì yě。

  太阳病二三日,不能卧,但欲起,心下必结,脉微弱者,此本有寒分也。反下之,若利止,必作结胸;未止者,四日复下之,此作协热利也。

   tài yáng bìng xià zhī,qí mài cù,bù jié xiōng zhě,cǐ wèi yù jiě yě。mài fú zhě,bì jié xiōng yě mài jǐn zhě,bì yàn tòng mài xián zhě,bì liǎng xié jū jí mài xì shù zhě,tóu tòng wèi zhǐ mài chén jǐn zhě,bì yù ǒu mài chén huá zhě,xié rè lì mài fú huá zhě,bì xià xuè。

  太阳病下之,其脉促,不结胸者,此为欲解也。脉浮者,必结胸也;脉紧者,必咽痛;脉弦者,必两胁拘急;脉细数者,头痛未止;脉沉紧者,必欲呕;脉沉滑者,协热利;脉浮滑者,必下血。

   bìng zài yáng,yīng yǐ hàn jiě zhī,fǎn yǐ lěng shuǐ xùn zhī,ruò guàn zhī,qí rè bèi jié bù dé qù,mí gèng yì fán,ròu shàng sù qǐ,yì yù yǐn shuǐ,fǎn bù kě zhě,fú wén gé sàn。ruò bù chà zhě,yǔ wǔ líng sǎn。hán shí jié xiōng,wú rè zhèng zhě,yǔ sān wù xiǎo xiàn xiōng tāng,bái sàn yì kě fú。

  病在阳,应以汗解之,反以冷水潠之,若灌之,其热被劫不得去,弥更益烦,肉上粟起,意欲饮水,反不渴者,服文蛤散。若不差者,与五苓散。寒实结胸,无热证者,与三物小陷胸汤,白散亦可服。

   wén gé sàn fāng

  文蛤散方

   wén gé wǔ liǎng wèi xián hán

  文蛤五两(味咸寒)

   yòu yī wèi,wèi sàn,yǐ fèi tāng hé yī qián bǐ yǎn,tāng yòng wǔ hé,

  右一味,为散,以沸汤和一钱匕眼,汤用五合,

   bái sàn fāng

  白散方

   jié gěng sān fēn wèi xīn kǔ,wēi wēn bā dòu yī fēn qù pí xīn,áo hēi,yán rú zhī,píng wēn bèi mǔ sān fēn wèi xīn kǔ píng

  桔梗三分(味辛苦,微温) 芭豆一分(去皮心,熬黑,研如脂,平温) 贝母三分(味辛苦平)

   yòu jiàn sān wèi wèi mò,nèi bā dòu,gèng yú jiù zhōng chǔ zhī,yǐ bái yǐn hé fú。qiǎng rén bàn qián,léi zhě jiǎn zhī。bìng zài gé shàng bì tǔ,zài gé xià bì lì,bù lì jìn rè zhōu yī bēi,lì guò bù zhǐ,jìn lěng zhōu yī bēi。shēn rè,pí sù bù jiě,yù yǐn yī zì fù zhě,ruò shuǐ yǐ xùn zhīxǐ zhī,yì lìng rè què bù dé chū,dāng hàn ér bù hàn,zé fán。jiǎ lìng hàn chū yǐ,fù zhōng tòng,yǔ sháo yào sān liǎng rú shàng fǎ。

  右件三味为末,内芭豆,更于臼中杵之,以白饮和服。强人半钱,羸者减之。病在膈上必吐,在膈下必利,不利进热粥一杯,利过不止,进冷粥一杯。身热,皮粟不解,欲引衣自覆者,若水以潠之、洗之,益令热却不得出,当汗而不汗,则烦。假令汗出已,腹中痛,与芍药三两如上法。

   tài yáng yǔ shǎo yáng bìng bìng,tóu xiàng qiáng tòng,huò xuàn mào,shí rú jié xiōng,xīn xià pǐ yìng zhě,dāng cì dà chuí dì yī jiānfèi yúgān yú,shèn bù kě fā hàn,fā hàn zé zhān yǔ。mài xián,wǔ liù rì,zhān yǔ bù zhǐ,dāng cì qī mén。

  太阳与少阳并病,头项强痛,或眩冒,时如结胸,心下痞硬者,当刺大椎第一间、肺俞、肝俞,慎不可发汗,发汗则谵语。脉弦,五六日,谵语不止,当刺期门。

   fù rén zhòng fēng,fā rè wù hán,jīng shuǐ shì lái,dé zhī qī bā rì,rè chú ér mài chí shēn liáng,xiōng xié xià mǎn,rú jié xiōng zhuàng,zhān yǔ zhě,cǐ wèi rè rù xuè shì yě,dāng cì qī mén,suí qí shí ér xiè zhī。

  妇人中风,发热恶寒,经水适来,得之七八日,热除而脉迟身凉,胸胁下满,如结胸状,谵语者,此为热入血室也,当刺期门,随其实而泻之。

   fù rén zhòng fēng,qī bā rì,xù dé hán rè,fā zuò yǒu shí,jīng shuǐ shì duàn zhě,cǐ wèi rè rù xuè shì,qí xuè bì jié,gù shǐ rú nüè zhuàng,fā zuò yǒu shí,xiǎo chái hú tāng zhǔ zhī。

  妇人中风,七八日,续得寒热,发作有时,经水适断者,此为热入血室,其血必结,故使如疟状,发作有时,小柴胡汤主之。

   fù rén shāng hán fā rè,jīng shuǐ shì lái,zhòu rì míng liǎo,mù zé zhān yǔ,rú jiàn guǐ zhuàng zhě,cǐ wèi rè rù xuè shì。wú fàn wèi qì jí shàng èr jiāo,bì zì yù。

  妇人伤寒发热,经水适来,昼日明了,暮则谵语,如见鬼状者,此为热入血室。无犯胃气及上二焦,必自愈。

   shāng hán liù qī rì,fā rè wēi wù hán,zhī jié fán téng,wēi ǒu,xīn xià zhī jié,wài zhèng wèi qù zhě,chái hú jiā guì zhī tāng zhǔ zhī。

  伤寒六七日,发热微恶寒,支节烦疼,微呕,心下支结,外证未去者,柴胡加桂枝汤主之。

   shāng hán wǔ liù rì,yǐ fā hàn ér fù xià zhī,xiōng xié mǎn,wēi jié,xiǎo biàn bù lì,kě ér bù ǒu,dàn tóu hàn chū,wǎng lái hán rè xīn fán zhě,cǐ wèi wèi jiě yě,chái hú guì zhī gān jiāng tāng zhǔ zhī。

  伤寒五六日,已发汗而复下之,胸胁满,微结,小便不利,渴而不呕,但头汗出,往来寒热心烦者,此为未解也,柴胡桂枝干姜汤主之。

   chái hú guì zhī gān jiāng tāng fāng

  柴胡桂枝干姜汤方

   chái hú bàn jīn kǔ píng guì zhī sān liǎng qù pí,wèi xīn rè gān jiāng sān liǎng xīn rè guā lóu gēn sì liǎng kǔ hán huáng qín sān liǎng kǔ hán mǔ lì èr liǎng áo,xián hán gān cǎo èr liǎng zhì,wèi gān píng

  柴胡半斤(苦平) 桂枝三两(去皮,味辛热)干姜三两(辛热) 栝蒌根四两(苦寒) 黄芩三两(苦寒) 牡蛎二两(熬,咸寒) 甘草二两(炙,味甘平)

   yòu qī wèi,yǐ shuǐ yī dòu èr shēng,zhǔ qǔ liù shēng,qù zǐ,zài jiān,qǔ sān shēng,wēn fú yī shēng,rì sān fú。chū fú wēi fán,fù fú hàn chū,biàn yù。

  右七味,以水一斗二升,煮取六升,去滓,再煎,取三升,温服一升,日三服。初服微烦,复服汗出,便愈。

   shāng hán wǔ liù rì,tóu hàn chū,wēi wù hán,shǒu zú lěng,xīn xià mǎn,kǒu bù yù shí,dà biàn yìng,mài xì zhě,cǐ wèi yáng wēi jié,bì yǒu biǎo,fù yǒu lǐ yě。mài chén,yì zài lǐ yě。hàn chū wèi yáng wēi,jiǎ lìng chún yīn jié,bù dé fù yǒu wài zhèng,xī rù zài lǐ,cǐ wèi bàn zài lǐ bàn zài wài yě。mài suī chén jǐn,bù dé wèi shǎo yīn bìng,suǒ yǐ rán zhě,yīn bù dé yǒu hàn,jīn tóu hàn chū,gù zhī fēi shǎo yīn yě,kě yǔ xiǎo chái hú tāng。shè bù liǎo le zhě,dé shǐ ér jiě。

  伤寒五六日,头汗出,微恶寒,手足冷,心下满,口不欲食,大便硬,脉细者,此为阳微结,必有表,复有里也。脉沉,亦在里也。汗出为阳微,假令纯阴结,不得复有外证,悉入在里,此为半在里半在外也。脉虽沉紧,不得为少阴病,所以然者,阴不得有汗,今头汗出,故知非少阴也,可与小柴胡汤。设不了了者,得屎而解。

   shāng hán wǔ liù rì,ǒu ér fā rè zhě,chái hú tāng zhèng jù,ér yǐ tā yào xià zhī,chái hú zhèng réng zài zhě,fù yǔ chái hú tāng。cǐ suī yǐ xià zhī,bù wéi nì,bì zhēng zhēng ér zhèn,què fā rè hàn chū ér jiě。ruò xīn xià mǎn,ér yìng tòng zhě,cǐ wèi jié xiōng yě,dà xiàn xiōng tāng zhǔ zhī dàn mǎn ér bù tòng zhě,cǐ wèi pǐ,chái hú bù zhōng yǔ zhī,yí bàn xià xiè xīn tāng。

  伤寒五六日,呕而发热者,柴胡汤证具,而以他药下之,柴胡证仍在者,复与柴胡汤。此虽已下之,不为逆,必蒸蒸而振,却发热汗出而解。若心下满,而硬痛者,此为结胸也,大陷胸汤主之;但满而不痛者,此为痞,柴胡不中与之,宜半夏泻心汤。

   bàn xià xiè xīn tāng fāng

  半夏泻心汤方

   bàn xià bàn shēng xǐ,xīn píng huáng qín kǔ hán gān jiāng xīn rè rén shēn yǐ shàng gè sān liǎng gān wēn huáng lián yī liǎng kǔ hán dà zǎo shí èr méi bāi,wēn gān gān cǎo sān liǎng zhì,gān píng

  半夏半升(洗,辛平) 黄芩(苦寒) 干姜(辛热) 人参(以上)各三两(甘温) 黄连一两(苦寒) 大枣十二枚(掰,温甘) 甘草三两(炙,甘平)

   yòu qī wèi,yǐ shuǐ yī dòu,zhǔ qǔ liù shēng,qù zǐ,zài zhǔ,qǔ sān shēng,wēn fú yī shēng,rì sān fú。

  右七味,以水一斗,煮取六升,去滓,再煮,取三升,温服一升,日三服。

   tài yáng shǎo yáng bìng bìng,ér fǎn xià zhī,chéng jié xiōng,xīn xià yìng,xià lì bù zhǐ,shuǐ jiāng bù xià,qí rén xīn fán。

  太阳少阳并病,而反下之,成结胸,心下硬,下利不止,水浆不下,其人心烦。

   mài fú ér jǐn,ér fù xià zhī,jǐn fǎn rù lǐ,zé zuò pǐ。àn zhī zì rú,dàn qì pǐ ěr。

  脉浮而紧,而复下之,紧反入里,则作痞。按之自濡,但气痞耳。

   tài yáng zhòng fēng,xià lì,ǒu nì,biǎo jiě zhě,nǎi kě gōng zhī。qí rén hàn chū,fā zuò yǒu shí,tóu tòng,xīn xià pǐ,yìng mǎn,yǐn xié xià tòng,gān ǒu,duǎn qì,hàn chū,bù wù hán zhě,cǐ biǎo jiě lǐ wèi hé yě,shí zǎo tāng zhǔ zhī。

  太阳中风,下利,呕逆,表解者,乃可攻之。其人 汗出,发作有时,头痛,心下痞,硬满,引胁下痛,干呕,短气,汗出,不恶寒者,此表解里未和也,十枣汤主之。

   shí zǎo tāng fāng

  十枣汤方

   yuán huā áo,wèi xīn kǔ gān suì kǔ hán dà jǐ kǔ hán dà zǎo shí méi bāi,gān wēn

  芫花(熬,味辛苦) 甘遂(苦寒) 大戟(苦寒) 大枣十枚(掰,甘温)

   yòu shàng sān wèi děng fēn,gè bié dǎo wèi sàn。yǐ shuǐ yī shēng bàn,xiān zhǔ dà zǎo féi zhě shí méi,qǔ bā hé,qù zǐ,nèi yào mò,qiǎng rén fú yī qián bǐ,léi rén fú bàn qián,wēn fú zhī,píng dàn fú。ruò xià shǎo bìng bù chú zhě,míng rì gèng fú,jiā bàn qián,dé kuài xià lì hòu,mí zhōu zì yǎng。

  右上三味等分,各别捣为散。以水一升半,先煮大枣肥者十枚,取八合,去滓,内药末,强人服一钱匕,羸人服半钱,温服之,平旦服。若下少病不除者,明日更服,加半钱,得快下利后,糜粥自养。

   tài yáng bìng,yī fā hàn,suì fā rè wù hán,yīn fù xià zhī,xīn xià pǐ,biǎo lǐ jù xū,yīn yáng qì bìng jié,wú yáng zé yīn dú,fù jiā shāo zhēn,yīn xiōng fán,miàn sè qīng huáng,fū mù rùn zhě,nán zhì jīn sè wēi huáng,shǒu zú wēn zhě,yì yù。

  太阳病,医发汗,遂发热恶寒,因复下之,心下痞,表里俱虚,阴阳气并竭,无阳则阴独,复加烧针,因胸烦,面色青黄,肤目闰 者,难治;今色微黄,手足温者,易愈。

   xīn xià pǐ,àn zhī rú,qí mài guān shàng fú zhě,dài huáng huáng lián xiè xīn tāng zhǔ zhī。

  心下痞,按之濡,其脉关上浮者,大黄黄连泻心汤主之。

   dài huáng huáng lián xiè xīn tāng fāng

  大黄黄连泻心汤方

   dài huáng èr liǎng wèi kǔ hán huáng lián yī liǎng wèi kǔ hán

  大黄二两(味苦寒) 黄连一两(味苦寒)

   yòu èr wèi,yǐ má fèi tāng èr shēng zì zhī,xū yú jiǎo qù zǐ,fēn wēn zài fú。

  右二味,以麻沸汤二升渍之,须臾绞去滓,分温再服。

   xīn xià pǐ ér fù wù hán,hàn chū zhě,fù zǐ xiè xīn tāng zhǔ zhī。

  心下痞而复恶寒,汗出者,附子泻心汤主之。

   běn yǐ xià zhī,gù xīn xià pǐ,yǔ xiè xīn tāng pǐ bù jiě,qí rén kě ér kǒu zào fán,xiǎo biàn bù lì zhě,wǔ líng sǎn zhǔ zhī。

  本以下之,故心下痞,与泻心汤;痞不解,其人渴而口燥烦,小便不利者,五苓散主之。

   shāng hán hàn chū,jiě zhī hòu,wèi zhōng bù hé,xīn xià pǐ yìng,gàn yī,shí chòu,xié xià yǒu shuǐ qì,fù zhōng léi míng xià lì zhě,shēng jiāng xiè xīn tāng zhǔ zhī。

  伤寒汗出,解之后,胃中不和,心下痞硬,干噫,食臭,胁下有水气,腹中雷鸣下利者,生姜泻心汤主之。

   shāng hán zhòng fēng,yī fǎn xià zhī,qí rén xià lì,rì shù shí háng,gǔ bù huà,fù zhōng léi míng,xīn xià pǐ yìng ér mǎn,gān ǒu,xīn fán bù dé ān。yī jiàn xīn xià pǐ,wèi bìng bù jìn,fù xià zhī,qí pǐ yì shén,cǐ fēi jié rè,dàn yǐ wèi zhōng xū,kè qì shàng nì,gù shǐ yìng yě,gān cǎo xiè xīn tāng zhǔ zhī。

  伤寒中风,医反下之,其人下利,日数十行,谷不化,腹中雷鸣,心下痞硬而满,干呕,心烦不得安。医见心下痞,谓病不尽,复下之,其痞益甚,此非结热,但以胃中虚,客气上逆,故使硬也,甘草泻心汤主之。

   shāng hán fú tāng yào,xià lì bù zhǐ,xīn xià pǐ yìng。fú xiè xīn tāng yǐ,fù yǐ tā yào xià zhī,lì bù zhǐ,yī yǐ lǐ zhōng yǔ zhī,lì yì shén。lǐ zhōng zhě,lǐ zhōng jiāo,cǐ lì zài xià jiāo,chì shí zhī yǔ yú liáng tāng zhǔ zhī。fù lì bù zhǐ zhě,dāng lì qí xiǎo biàn。

  伤寒服汤药,下利不止,心下痞硬。服泻心汤已,复以他药下之,利不止,医以理中与之,利益甚。理中者,理中焦,此利在下焦,赤石脂禹余粮汤主之。复利不止者,当利其小便。

   chì shí zhī yǔ yú liáng tāng fāng

  赤石脂禹余粮汤方

   chì shí zhī yī jīn suì,wèi gān wēn yǔ yú liáng yī jīn suì,wèi gān píng

  赤石脂一斤(碎,味甘温) 禹余粮一斤(碎,味甘平)

   yǐ shàng èr wèi,yǐ shuǐ liù shēng,zhǔ qǔ èr shēng,qù zǐ,sān fú。

  以上二味,以水六升,煮取二升,去滓,三服。

   shāng hán tǔ xià hòu fā hàn,xū fán,mài shèn wēi。bā jiǔ rì,xīn xià pǐ yìng,xié xià tòng,qì shàng chōng yān hóu,xuàn mào。jīng mài dòng tì zhě,jiǔ ér chéng wěi。

  伤寒吐下后发汗,虚烦,脉甚微。八九日,心下痞硬,胁下痛,气上冲咽喉,眩冒。经脉动惕者,久而成痿。

   shāng hán fā hàn,ruò tǔ ruò xià,jiě hòu,xīn xià pǐ yìng,yī qì bù chú zhě,xuán fù dài zhě shí tāng zhǔ zhī。

  伤寒发汗,若吐若下,解后,心下痞硬,噫气不除者,旋复代赭石汤主之。

   xuán fù dài zhě shí tāng fāng

  旋复代赭石汤方

   xuán fù huā sān liǎng wèi xián wēn rén shēn èr liǎng wèi gān wēn shēng jiāng wǔ liǎng qiè,wèi xīn wēn dài zhě shí yī liǎng wèi kǔ hán dà zǎo shí èr méi bāi,gān wēn gān cǎo sān liǎng zhì,wèi gān píng bàn xià bàn shēng xǐ,wèi xīn wēn

  旋复花三两(味咸温) 人参二两(味甘温)生姜五两(切,味辛温) 代赭石一两(味苦寒) 大枣十二枚(掰,甘温) 甘草三两(炙,味甘平)半夏半升(洗,味辛温)

   yòu jiàn qī wèi,yǐ shuǐ yī dòu,zhǔ qǔ liù shēng,qù zǐ,zài jiān,qǔ sān shēng,wēn fú yī shēng,rì sān fú。

  右件七味,以水一斗,煮取六升,去滓,再煎,取三升,温服一升,日三服。

   xià hòu,bù kě gēng xíng guì zhī tāng。ruò hàn chū ér chuǎn,wú dà rè zhě,kě yǔ má huáng xìng zǐ gān cǎo shí gāo tāng。

  下后,不可更行桂枝汤。若汗出而喘,无大热者,可与麻黄杏子甘草石膏汤。

   tài yáng bìng,wài zhèng wèi chú ér shù xià zhī,suì xié rè ér lì。lì xià bù zhǐ,xīn xià pǐ yìng,biǎo lǐ bù jiě zhě,guì zhī rén shēn tāng zhǔ zhī。

  太阳病,外证未除而数下之,遂协热而利。利下不止,心下痞硬,表里不解者,桂枝人参汤主之。

   guì zhī rén shēn tāng fāng

  桂枝人参汤方

   guì zhī sì liǎng qù pí,wèi xīn rè gān cǎo sì liǎng zhì,wèi gān píng bái zhú sān liǎng wèi gān píng rén shēn sān liǎng wèi gān wēn gān jiāng sān liǎng wèi xīn rè

  桂枝四两(去皮,味辛热) 甘草四两(炙,味甘平) 白术三两(味甘平) 人参三两(味甘温) 干姜三两(味辛热)

   yòu wǔ wèi,yǐ shuǐ jiǔ shēng,xiān zhǔ sì wèi,qǔ wǔ shēng,nèi guì gèng zhǔ,qǔ sān shēng,wēn fú yī shēng,rì zài,yè yī fú。

  右五味,以水九升,先煮四味,取五升,内桂更煮,取三升,温服一升,日再,夜一服。

   shāng hán dà xià hòu,fù fā hàn,xīn xià pǐ,wù hán zhě,biǎo wèi jiě yě,bù kě gōng pǐ,dāng xiān jiě biǎo,biǎo jiě nǎi kě gōng pǐ。jiě biǎo yí guì zhī tāng,gōng pǐ yí dài huáng huáng lián xiè xīn tāng。

  伤寒大下后,复发汗,心下痞,恶寒者,表未解也,不可攻痞,当先解表,表解乃可攻痞。解表宜桂枝汤,攻痞宜大黄黄连泻心汤。

   shāng hán,fā rè,hàn chū bù jiě,xīn xià pǐ yìng,ǒu tù ér xià lì zhě,dà chái hú tāng zhǔ zhī。

  伤寒,发热,汗出不解,心下痞硬,呕吐而下利者,大柴胡汤主之。

   bìng rú guì zhī zhèng,tóu bù tòng,xiàng bù qiáng,cùn mài wēi fú,xiōng zhōng pǐ yìng,qì shàng chōng yān hóu,bù dé xī zhě,cǐ wèi xiōng yǒu hán yě,dāng tǔ zhī,yí guā dì sàn。

  病如桂枝证,头不痛,项不强,寸脉微浮,胸中痞硬,气上冲咽喉,不得息者,此为胸有寒也,当吐之,宜瓜蒂散。

   guā dì sàn fāng

  瓜蒂散方

   guā dì yī fēn áo huáng,wèi kǔ hán chì xiǎo dòu yī fēn wèi suān wēn

  瓜蒂一分(熬黄,味苦寒) 赤小豆一分(味酸温)

   yòu èr wèi,gè bié dǎo shāi,wèi sàn yǐ,hé zhì zhī,qǔ yī qián bǐ。yǐ xiāng shì yī hé,yòng rè tāng qī hé,zhǔ zuò xī mí,qù zǐ,qǔ zhī hé sàn,wēn dùn fú zhī。bù tǔ zhě,shǎo shǎo jiā,dé kuài tǔ nǎi zhǐ。zhū wáng xuè xū jiā,bù kě yǔ guā dì sàn。

  右二味,各别捣筛,为散已,合治之,取一钱匕。以香豉一合,用热汤七合,煮作稀糜,去滓,取汁和散,温顿服之。不吐者,少少加,得快吐乃止。诸亡血虚家,不可与瓜蒂散。

   bìng xié xià sù yǒu pǐ,lián zài qí bàng,tòng yǐn shǎo fù,rù yīn jīn zhě,cǐ míng cáng jié。sǐ。

  病胁下素有痞,连在脐傍,痛引少腹,入阴筋者,此名藏结。死。

   shāng hán bìng,ruò tǔruò xià hòu,qī bā rì bù jiě,rè jié zài lǐ,biǎo lǐ jù rè,shí shí è fēng,dà kě,shé shàng gān zào ér fán,yù yǐn shuǐ shù shēng zhě,bái hǔ jiā rén shēn tāng zhǔ zhī。

  伤寒病,若吐、若下后,七八日不解,热结在里,表里俱热,时时恶风,大渴,舌上干燥而烦,欲饮水数升者,白虎加人参汤主之。

   shāng hán wú dà rè,kǒu zào kě,xīn fán,bèi wēi wù hán zhě,bái hǔ jiā rén shēn tāng zhǔ zhī。

  伤寒无大热,口燥渴,心烦,背微恶寒者,白虎加人参汤主之。

   shāng hán mài fú,fā rè wú hàn,qí biǎo bù jiě zhě,bù kě yǔ bái hǔ tāng。kě yù yǐn shuǐ,wú biǎo zhèng zhě,bái hǔ jiā rén shēn tāng zhǔ zhī。

  伤寒脉浮,发热无汗,其表不解者,不可与白虎汤。渴欲饮水,无表证者,白虎加人参汤主之。

   tài yáng shǎo yáng bìng bìng,xīn xià yìng,jǐng xiàng qiáng ér xuàn zhě,dāng cì dà chuífèi yúgān yú,shèn wù xià zhī。

  太阳少阳并病,心下硬,颈项强而眩者,当刺大椎、肺俞、肝俞,慎勿下之。

   tài yáng yǔ shǎo yáng hé bìng,zì xià lì zhě,yǔ huáng qín tāng ruò ǒu zhě,huáng qín jiā bàn xià shēng jiāng tāng zhǔ zhī。

  太阳与少阳合病,自下利者,与黄芩汤;若呕者,黄芩加半夏生姜汤主之。

   huáng qín tāng fāng

  黄芩汤方

   huáng qín sān liǎng wèi kǔ hán gān cǎo èr liǎng zhì,wèi gān píng sháo yào èr liǎng wèi suān píng dà zǎo shí èr méi bāi,wèi gān wēn

  黄芩三两(味苦寒) 甘草二两(炙,味甘平)芍药二两(味酸平) 大枣十二枚(掰,味甘温)

   yòu sì wèi,yǐ shuǐ yī dòu,zhǔ qǔ sān shēng,qù zǐ,wēn fú yī shēng,rì zài yè yī fú。ruò ǒu zhě,jiā bàn xià bàn shēng,shēng jiāng sān liǎng。

  右四味,以水一斗,煮取三升,去滓,温服一升,日再夜一服。若呕者,加半夏半升,生姜三两。

   shāng hán xiōng zhōng yǒu rè,wèi zhōng yǒu xié qì,fù zhōng tòng,yù ǒu tù zhě,huáng lián tāng zhǔ zhī。

  伤寒胸中有热,胃中有邪气,腹中痛,欲呕吐者,黄连汤主之。

   huáng lián tāng fāng

  黄连汤方

   huáng lián wèi kǔ hán gān cǎo zhì,wèi gān píng gān jiāng wèi xīn rè guì zhī qù pí,wèi xīn rè gè sān liǎng rén shēn èr liǎng wèi gān wēn bàn xià bàn shēng xǐ,wèi xīn wēn dà zǎo shí èr méi bāi,wèi gān wēn

  黄连(味苦寒) 甘草(炙,味甘平) 干姜(味辛热) 桂枝(去皮,味辛热)各三两 人参二两(味甘温) 半夏半升(洗,味辛温) 大枣十二枚(掰,味甘温)

   yòu qī wèi,yǐ shuǐ yī dòu,zhǔ qǔ liù shēng,qù zǐ,wēn fú yī shēng,rì sān fú,yè èr fú。

  右七味,以水一斗,煮取六升,去滓,温服一升,日三服,夜二服。

   shāng hán bā jiǔ rì,fēng shī xiāng bó,shēn tǐ téng fán,bù néng zì zhuàn cè,bù ǒu bù kě,mài fú xū ér sè zhě,guì zhī fù zǐ tāng zhǔ zhī。

  伤寒八九日,风湿相搏,身体疼烦,不能自转侧,不呕不渴,脉浮虚而涩者,桂枝附子汤主之。

   ruò qí rén dà biàn yìng yī yún: qí xià xīn xià yìng,xiǎo biàn zì lì zhě,qù guì zhī jiā bái zhú tāng zhǔ zhī

  若其人大便硬(一云:脐下心下硬),小便自利者,去桂枝加白术汤主之·

   léng zhī fù zǐ tāng fāng

  棱枝附子汤方

   guì zhī sì liǎng qù pí,wèi xīn rè fù zǐ sān méi pào,qù pí,pò bā piàn,xīn rè shēng jiāng sān liǎng qiè,xīn wēn gān cǎo èr liǎng zhì,wèi gān wēn dà zǎo shí èr méi bāi,wèi gān wēn

  桂枝四两(去皮,味辛热) 附子三枚(炮,去皮,破八片,辛热) 生姜三两(切,辛温) 甘草二两(炙,味甘温) 大枣十二枚(掰,味甘温)

   yòu wǔ wèi,yǐ shuǐ liù shēng,zhǔ qǔ èr shēng,qù zǐ,fēn wēn sān fú。

  右五味,以水六升,煮取二升,去滓,分温三服。

   fēng shī xiāng bó,gǔ jié fán téng,chè tòng,bù dé qū shēn,jìn zhī zé tòng jù,hàn chū duǎn qì,xiǎo biàn bù lì,è fēng bù yù qù yī,huò shēn wēi zhǒng zhě,gān cǎo fù zǐ tāng zhǔ zhī。

  风湿相搏,骨节烦疼,掣痛,不得屈伸,近之则痛剧,汗出短气,小便不利,恶风不欲去衣,或身微肿者,甘草附子汤主之。

   gān cǎo fù zǐ tāng fāng

  甘草附子汤方

   gān cǎo èr liǎng zhì,wèi gān píng fù zǐ èr méi pào,qù pí pò,wèi xīn rè bái zhú èr liǎng wèi gān wēn guì zhī sì liǎng qù pí,wèi xīn rè

  甘草二两(炙,味甘平) 附子二枚(炮,去皮破,味辛热) 白术二两(味甘温) 桂枝四两(去皮,味辛热)

   yòu sì wèi,yǐ shuǐ liù shēng,zhǔ qǔ sān shēng,qù zǐ,wēn fú yī shēng,rì sān fú。chū fú dé wēi hàn zé jiě。néng shí,hàn chū fù fán zhě,fú wǔ hé,kǒng yī shēng duō zhě,yí fú liù qī hé wéi miào。

  右四味,以水六升,煮取三升,去滓,温服一升,日三服。初服得微汗则解。能食,汗出复烦者,服五合,恐一升多者,宜服六七合为妙。

   shāng hán mài fú huá,cǐ biǎo yǒu rèlǐ yǒu hán,bái hǔ tāng zhǔ zhī。

  伤寒脉浮滑,此表有热、里有寒,白虎汤主之。

   bái hǔ tāng fāng

  白虎汤方

   zhī mǔ liù liǎng wèi kǔ hán shí gāo yī jīn suì,wèi gān hán gān cǎo èr liǎng gān wēn jīng mǐ liù hé wèi gān píng

  知母六两(味苦寒) 石膏一斤(碎,味甘寒)甘草二两(甘温) 粳米六合(味甘平)

   yòu sì wèi,yǐ shuǐ yī dòu,zhǔ mǐ shú,tāng chéng,qù zǐ,wēn fú yī shēng,rì sān fú。

  右四味,以水一斗,煮米熟,汤成,去滓,温服一升,日三服。

   shāng hán mài jié dài,xīn dòng jì,zhì gān cǎo tāng zhī。

  伤寒脉结代,心动悸,炙甘草汤之。

   zhì gān cǎo tāng fāng

  炙甘草汤方

   gān cǎo sì liǎng zhì,wèi gān píng shēng jiāng sān liǎng qiè,wèi xīn wēn guì zhī sān liǎng qù pí,wèi xīn rè rén shēn èr liǎng wèi gān kě shēng dì huáng yī jīn wèi gān hán ē jiāo èr liǎng wèi wēn gān mài mén dōng bàn shēng qù xīn,wèi gān píng má zi rén bàn shēng wèi gān píng dà zǎo shí èr méi bāi,wèi gān wēn

  甘草四两(炙,味甘平) 生姜三两(切,味辛温) 桂枝三两(去皮,味辛热) 人参二两(味甘渴) 生地黄一斤(味甘寒) 阿胶二两(味温甘)麦门冬半升(去心,味甘平) 麻子仁半升(味甘平)大枣十二枚(掰,味甘温)

   yòu jiǔ wèi,yǐ qīng jiǔ qī shēng,shuǐ bā shēng,xiān zhǔ bā wèi,qǔ sān shēng,qù zǐ,nèi jiāo yáng xiāo jǐn,wēn fú yī shēng,rì sān fú,yī míng fù mài tāng。

  右九味,以清酒七升,水八升,先煮八味,取三升,去滓,内胶烊消尽,温服一升,日三服,一名复脉汤。

   mài àn zhī lái huǎn,ér shí yī zhǐ fù lái zhě,míng yuē jié。yòu mài lái dòng ér zhōng zhǐ,gèng lái xiǎo shù,zhōng yǒu hái zhě fǎn dòng,míng yuē jié yīn yě mài lái dòng ér zhōng zhǐ,bù néng zì hái,yīn ér fù dòng,míng yuē dài yīn yě。dé cǐ mài zhě,bì nán zhì。

  脉按之来缓,而时一止复来者,名曰结。又脉来动而中止,更来小数,中有还者反动,名曰结阴也;脉来动而中止,不能自还,因而复动,名曰代阴也。得此脉者,必难治。




仅供学习参考,难免有错误,欢迎批评指正。
辨太阳病脉证并治下所属专题:本文《辨太阳病脉证并治下》