辨太阳病脉证并治法上
拼音版、注音及读音
tài yáng zhī wèi bìng,mài fú,tóu xiàng qiáng tòng ér wù hán。
太阳之为病,脉浮,头项强痛而恶寒。
tài yáng bìng,fā rè,hàn chū,è fēng,mài huǎn zhě,míng wéi zhòng fēng。
太阳病,发热,汗出,恶风,脉缓者,名为中风。
tài yáng bìng,huò yǐ fā rè,huò wèi fā rè,bì wù hán,tǐ tòng,ǒu nì,mài yīn yáng jù jǐn zhě,míng yuē shāng hán。
太阳病,或已发热,或未发热,必恶寒,体痛,呕逆,脉阴阳俱紧者,名曰伤寒。
shāng hán yī rì,tài yáng shòu zhī,mài ruò jìng zhě wèi bù chuán pō yù tǔ,ruò zào fán,mài shù jí zhě,wèi chuán yě。
伤寒一日,太阳受之,脉若静者为不传;颇欲吐,若躁烦,脉数急者,为传也。
shāng hán èr sān rì,yáng míng shǎo yáng zhèng bú jiàn zhě,wèi bù chuán yě。
伤寒二三日,阳明少阳证不见者,为不传也。
tài yáng bìng,fā rè ér kě,bù wù hán zhě,wèi wēn bìng。
太阳病,发热而渴,不恶寒者,为温病。
ruò fā hàn yǐ,shēn zhuó rè zhě,míng yuē fēng wēn。fēng wēn wèi bìng,mài yīn yáng jù fú,zì hàn chū,shēn zhòng,duō mián shuì,bí xī bì hān,yǔ yán nán chū。ruò bèi xià zhě,xiǎo biàn bù lì,zhí shì,shī sōu ruò bèi huǒ zhě,wēi fā huáng sè,jù zé rú jīng xián,shí chì zòng ruò huǒ xūn zhī,yī nì shàng yǐn rì,zài nì cù mìng qī。
若发汗已,身灼热者,名曰风温。风温为病,脉阴阳俱浮,自汗出,身重,多眠睡,鼻息必鼾,语言难出。若被下者,小便不利,直视,失溲;若被火者,微发黄色,剧则如惊痫,时瘛疭;若火熏之,一逆尚引日,再逆促命期。
bìng yǒu fā rè wù hán zhě,fā yú yáng yě wú rè wù hán zhě,fā yú yīn yě。fā yú yáng zhě qī rì yù,fā yú yīn zhě liù rì yù,yǐ yáng shù qī,yīn shù liù gù yě。
病有发热恶寒者,发于阳也;无热恶寒者,发于阴也。发于阳者七日愈,发于阴者六日愈,以阳数七,阴数六故也。
tài yáng bìng,tóu tòng zhì qī rì yǐ shàng zì yù zhě,yǐ xíng qí jīng jǐn gù yě。ruò yù zuò zài jīng zhě,zhēn zú yáng míng,shǐ jīng bù chuán zé yù。
太阳病,头痛至七日已上自愈者,以行其经尽故也。若欲作再经者,针足阳明,使经不传则愈。
tài yáng bìng yù jiě shí,cóng sì zhì wèi shàng。
太阳病欲解时,从巳至未上。
fēng jiā,biǎo jiě ér bù liǎo le zhě,shí èr rì yù。
风家,表解而不了了者,十二日愈。
bìng rén shēn dà rè,fǎn yù de jìn yī zhě,rè zài pí fū,hán zài gǔ suǐ yě shēn dà hán,fǎn bù yù jìn yī zhě,hán zài pí fū,rè zài gǔ suǐ yě。
病人身大热,反欲得近衣者,热在皮肤,寒在骨髓也;身大寒,反不欲近衣者,寒在皮肤,热在骨髓也。
tài yáng zhòng fēng,yáng fú ér yīn ruò。yáng fú zhě,rè zì fā yīn ruò zhě,hàn zì chū。sè sè wù hán,xī xī è fēng,xī xī fā rè,bí míng gān ǒu zhě,guì zhī tāng zhǔ zhī。
太阳中风,阳浮而阴弱。阳浮者,热自发;阴弱者,汗自出。啬啬恶寒,淅淅恶风,翕翕发热,鼻鸣干呕者,桂枝汤主之。
guì zhī tāng fāng
桂枝汤方
guì zhī sān liǎng qù pí,wèi xīn rè sháo yào sān liǎng wèi kǔ suān,wēi hán gān cǎo èr liǎng zhì,wèi gān píng shēng jiāng sān liǎng qiè,wèi xīn wēn dà zǎo shí èr méi bāi,wèi gān wēn
桂枝三两(去皮,味辛热) 芍药三两(味苦酸,微寒) 甘草二两(炙,味甘平) 生姜三两(切,味辛温) 大枣十二枚(掰,味甘温)
yòu wǔ wèi,kǒu fù jǔ。yǐ shuǐ qī shēng,wēi huǒ zhǔ qǔ sān shēng,qù zǐ,shì hán wēn,fú yī shēng。fú yǐ xū yú,chuài rè xī zhōu yī shēng yú,yǐ zhù yào lì,wēn fù lìng yī shí xǔ,biàn shēn,wēi shì yǒu hàn zhě yì jiā,bù kě lìng rú shuǐ liú lí,bìng bì bù chú。ruò yī fú hàn chū bìng chà,tíng hòu fú,bù bì jǐn jì ruò bù hàn,gèng fú,yī qián fǎ yòu bù hàn,hòu fú xiǎo cù yì qí jiān,bàn rì xǔ,lìng sān fú jǐn ruò bìng zhòng zhě,yī rì yī yè fú,zhōu shí guān zhī。fú yī jì jǐn,bìng zhèng yóu zài zhě,gèng zuò fú ruò hàn bù chū zhě,nǎi fú zhì èr sān jì。jìn shēng lěngnián huáròu miànwǔ xīnjiǔ làochòu è děng wù。
右五味,[口父]咀。以水七升,微火煮取三升,去滓,适寒温,服一升。服已须臾,啜热稀粥一升余,以助药力,温覆令一时许,遍身,微似有汗者益佳,不可令如水流漓,病必不除。若一服汗出病差,停后服,不必尽剂;若不汗,更服,依前法;又不汗,后服小促役其间,半日许,令三服尽;若病重者,一日一夜服,周时观之。服一剂尽,病证犹在者,更作服;若汗不出者,乃服至二三剂。禁生冷、粘滑、肉面、五辛、酒酪、臭恶等物。
tài yáng bìng,tóu tòng fā rè,hàn chū è fēng zhě,guì zhī tāng zhǔ zhī。
太阳病,头痛发热,汗出恶风者,桂枝汤主之。
tài yáng bìng,xiàng bèi qiáng jǐ jǐ zhě,fǎn hàn chū è fēng zhě,guì zhī jiā gé gēn tāng zhǔ zhī。
太阳病,项背强几几者,反汗出恶风者,桂枝加葛根汤主之。
tài yáng bìng,xià zhī hòu,qí qì shàng chōng zhě,kě yǔ guì zhī tāng。fāng yòng qián fǎ。ruò bù shàng chōng zhě,bù kě yǔ zhī。
太阳病,下之后,其气上冲者,可与桂枝汤。方用前法。若不上冲者,不可与之。
tài yáng bìng sān rì,yǐ fā hàn,ruò tǔ,ruò xià,ruò wēn zhēn,réng bù jiě zhě,cǐ wèi huài bìng,guì zhī bù zhōng yǔ zhī yě。guān qí mài zhèng,zhī fàn hé nì,suí zhèng zhì zhī。guì zhī běn wèi jiě jī,ruò qí rén mài fú jǐn,fā rè hàn bù chū zhě,bù kě yǔ zhī yě。cháng xū shí cǐ,wù lìng wù yě。
太阳病三日,已发汗,若吐,若下,若温针,仍不解者,此为坏病,桂枝不中与之也。观其脉证,知犯何逆,随证治之。桂枝本为解肌,若其人脉浮紧,发热汗不出者,不可与之也。常须识此,勿令误也。
ruò jiǔ kè bìng,bù kě yǔ guì zhī tāng,dé tāng zé ǒu,yǐ jiǔ kè bù xǐ gān gù yě。
若酒客病,不可与桂枝汤,得汤则呕,以酒客不喜甘故也。
chuǎn jiā zuò guì zhī tāng,jiā hòu pò xìng zǐ jiā。
喘家作桂枝汤,加厚朴杏子佳。
fán fú guì zhī tāng tǔ zhě,qí hòu bì tǔ nóng xuè yě。
凡服桂枝汤吐者,其后必吐脓血也。
tài yáng bìng,fā hàn,suì lòu bù zhǐ,qí rén è fēng,xiǎo biàn nàn,sì zhī wēi jí,nán yǐ qū shēn zhě,guì zhī jiā fù zǐ tāng zhǔ zhī。
太阳病,发汗,遂漏不止,其人恶风,小便难,四支微急,难以屈伸者,桂枝加附子汤主之。
tài yáng bìng,xià zhī hòu,mài cù xiōng mǎn zhě,guì zhī qù sháo yào tāng zhǔ zhī。ruò wēi wù hán zhě,qù sháo yào fāng zhōng,jiā fù zǐ tāng zhǔ zhī。
太阳病,下之后,脉促胸满者,桂枝去芍药汤主之。若微恶寒者,去芍药方中,加附子汤主之。
tài yáng bìng,dé zhī bā jiǔ rì,rú nüè zhuàng,fā rè wù hán,rè duō hán shǎo,qí rén bù ǒu,qīng biàn yù zì kě,yī rì èr sān dù fā,mài wēi huǎn zhě,wèi yù yù yě。mài wēi ér wù hán zhě,cǐ yīn yáng jù xū,bù kě gèng fā hàngèng xiàgèng tǔ yě。miàn sè fǎn yǒu rè sè zhě,wèi yù jiě yě,yǐ qí bù néng dé xiǎo hàn chū,shēn bì yǎng,yí guì zhī má huáng gè bàn tāng。
太阳病,得之八九日,如疟状,发热恶寒,热多寒少,其人不呕,清便欲自可,一日二三度发,脉微缓者,为欲愈也。脉微而恶寒者,此阴阳俱虚,不可更发汗、更下、更吐也。面色反有热色者,未欲解也,以其不能得小汗出,身必痒,宜桂枝麻黄各半汤。
tài yáng bìng,chū fú guì zhī tāng,fǎn fán bù jiě zhě,xiān cì fēng chífēng fǔ,què yǔ guì zhī tāng zé yù。
太阳病,初服桂枝汤,反烦不解者,先刺风池、风府,却与桂枝汤则愈。
fú guì zhī tāng,dà hàn chū,mài hóng dà zhě,yǔ guì zhī tāng rú qián fǎ ruò xíng rú nüè,rì zài fā zhě,hàn chū bì jiě,yí guì zhī èr má huáng yī tāng。
服桂枝汤,大汗出,脉洪大者,与桂枝汤如前法;若形如疟,日再发者,汗出必解,宜桂枝二麻黄一汤。
fú guì zhī tāng,dà hàn chū hòu,dà fán,kě bù jiě,mài hóng dà zhě,bái hǔ jiā rén shēn tāng zhǔ zhī。
服桂枝汤,大汗出后,大烦,渴不解,脉洪大者,白虎加人参汤主之。
tài yáng bìng,fā rè wù hán,rè duō hán shǎo,mài wēi ruò zhě,cǐ wú yáng yě,bù kě gèng hàn,yí guì zhī èr yuè bì yī tāng fāng。
太阳病,发热恶寒,热多寒少,脉微弱者,此无阳也,不可更汗,宜桂枝二越婢一汤方。
guì zhī èr yuè bì yī tāng fāng
桂枝二越婢一汤方
guì zhī qù pí sháo yào gān cǎo gè shí bā zhū shēng jiāng yī liǎng sān qián qiè dà zǎo sì méi pī má huáng shí bā zhū qù jié shí gāo èr shí sì zhū suì,mián guǒ
桂枝(去皮) 芍药 甘草各十八铢 生姜一两三钱(切) 大枣四枚(劈) 麻黄十八铢(去节) 石膏二十四铢(碎,绵裹)
yòu qī wèi,kǒu fù jǔ。yǐ wǔ shēng shuǐ,zhǔ má huáng yī èr fèi,qù shàng mò,nèi zhū yào,zhǔ qǔ èr shēng,qù zǐ,wēn fú yī shēng。běn fāng dāng cái wèi yuè bì tāngguì zhī tāng,hé yǐn yī shēng,jīn hé wéi yī fāng,guì zhī èr yuè bì yī。
右七味,[口父]咀。以五升水,煮麻黄一二沸,去上沫,内诸药,煮取二升,去滓,温服一升。本方当裁为越婢汤、桂枝汤,合饮一升,今合为一方,桂枝二越婢一。
fú guì zhī tāng,huò xià zhī,réng tóu xiàng qiáng tòng,xī xī fā rè,wú hàn,xīn xià mǎn,wēi tòng,xiǎo biàn bù lì zhě,guì zhī tāng qù guì,jiā fú líng bái zhú tāng zhǔ zhī。
服桂枝汤,或下之,仍头项强痛,翕翕发热,无汗,心下满,微痛,小便不利者,桂枝汤去桂,加茯苓白术汤主之。
shāng hán mài fú,zì hàn chū,xiǎo biàn shù,xīn fán,wēi wù hán,jiǎo luán jí,fǎn yǔ guì zhī tāng,yù gōng qí biǎo,cǐ wù yě。dé zhī biàn jué,yàn zhōng gàn,fán zào,tǔ nì zhě,zuò gān cǎo yú jiāng tāng yǔ zhī,yǐ fù qí yáng。ruò jué yùzú wēn zhě,gèng zuò sháo yào gān cǎo tāng yǔ zhī,qí jiǎo jí shēn。ruò wèi qì bù hé,zhān yǔ zhě,shǎo yǔ diào wèi chéng qì tāng。ruò zhòng fā hàn,fù jiā shāo zhēn zhě,sì nì tāng zhǔ zhī。
伤寒脉浮,自汗出,小便数,心烦,微恶寒,脚挛急,反与桂枝汤,欲攻其表,此误也。得之便厥,咽中干,烦燥,吐逆者,作甘草于姜汤与之,以复其阳。若厥愈、足温者,更作芍药甘草汤与之,其脚即伸。若胃气不和,谵语者,少与调胃承气汤。若重发汗,复加烧针者,四逆汤主之。
gān cǎo gān jiāng tāng fāng
甘草干姜汤方
gān cǎo sì liǎng zhì,wèi gān píng gān jiāng èr liǎng pào,wèi xīn rè
甘草四两(炙,味甘平) 干姜二两(炮,味辛热)
yòu kǒu fù jǔ。yǐ shuǐ sān shēng,zhǔ qǔ yī shēng wǔ hé,qù zǐ,fēn wēn zài fú。
右[口父]咀。以水三升,煮取一升五合,去滓,分温再服。
sháo yào gān cǎo tāng fāng
芍药甘草汤方
bái sháo yào sì liǎng wèi suān,wēi hán gān cǎo sì liǎng zhì,gān píng
白芍药四两(味酸,微寒) 甘草四两(炙,甘平)
yòu èr wèi kǒu fù jǔ,yǐ shuǐ sān shēng,zhǔ qǔ yī shēng bàn,qù zǐ,fēn wēn zài fú zhī。
右二味[口父]咀,以水三升,煮取一升半,去滓,分温再服之。
diào wèi chéng qì tāng fāng
调胃承气汤方
dài huáng sì liǎng qù pí,qīng jiǔ jìn gān cǎo èr liǎng zhì,wèi gān píng máng xiāo bàn jīn wèi xián kǔ,dà hán
大黄四两(去皮,清酒浸) 甘草二两(炙,味甘平) 芒硝半斤(味咸苦,大寒)
yòu sān wèi kǒu fù jǔ,yǐ shuǐ sān shēng,zhǔ qǔ yī shēng,qù zǐ,nèi máng xiāo gèng shàng huǒ wēi zhǔ,lìng fèi,shǎo shǎo wēn fú。
右三味[口父]咀,以水三升,煮取一升,去滓,内芒硝更上火微煮,令沸,少少温服。
sì nì tāng fāng:
四逆汤方:
gān cǎo èr liǎng zhì,wèi gān píng gān jiāng yī liǎng bàn wèi xīn rè fù zǐ yī méi shēng yòng,qù pí,pò bā piàn,xīn,dà rè
甘草二两(炙,味甘平) 干姜一两半(味辛热) 附子一枚(生用,去皮,破八片,辛,大热)
yòu sān wèi kǒu fù jǔ,yǐ shuǐ sān shēng,zhǔ qǔ yī shēng èr hé,qù zǐ,fēn wēn zài fú,qiǎng rén kě dà fù zǐ yī méi,gān jiāng sān liǎng。
右三味[口父]咀,以水三升,煮取一升二合,去滓,分温再服,强人可大附子一枚,干姜三两。
wèn yuē: zhèng xiàng yáng dàn,àn fǎ zhì zhī ér zēng jù,jué nì,yàn zhōng gàn,liǎng jìng jū jí ér zhān yǔ。shī yuē: yán yè bàn shǒu zú dāng wēn,liǎng jiǎo dāng shēn,hòu rú shī yán。hé yǐ zhī cǐ?dá yuē: cùn kǒu mài fú ér dà,fú zé wèi fēng,dà zé wèi xū,fēng zé shēng wēi rè,xū zé liǎng jìng luán。bìng zhèng xiàng guì zhī,yīn jiā fù zǐ cān qí jiān,zēng guì lìng hàn chū,fù zǐ wēn jīng,wáng yáng gù yě。jué nì yàn zhōng gàn,fán zào,yáng míng nèi jié,zhān yǔ,fán luàn,gèng yǐn gān cǎo gān jiāng tāng。yè bàn yáng qì hái,liǎng zú dāng rè,jìng shàng wēi jū jí,zhòng yǔ sháo yào gān cǎo tāng,ěr nǎi jìng shēn,yǐ chéng qì tāng wēi táng,zé zhǐ qí zhān yǔ,gù zhī bìng kě yù。
问曰:证象阳旦,按法治之而增剧,厥逆,咽中干,两胫拘急而谵语。师曰:言夜半手足当温,两脚当伸,后如师言。何以知此?答曰:寸口脉浮而大,浮则为风,大则为虚,风则生微热,虚则两胫挛。病证象桂枝,因加附子参其间,增桂令汗出,附子温经,亡阳故也。厥逆咽中干,烦燥,阳明内结,谵语,烦乱,更饮甘草干姜汤。夜半阳气还,两足当热,胫尚微拘急,重与芍药甘草汤,尔乃胫伸,以承气汤微溏,则止其谵语,故知病可愈。
仅供学习参考,难免有错误,欢迎批评指正。