曾子问

拼音版、注音及读音

　　 zēng zǐ wèn yuē: jūn hōng ér shì zǐ shēng，rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: qīngdài fūshì cóng shè zhǔ，běi miàn，yú xī jiē nán。dà zhù bì miǎn，zhí shù bó，shēng zì xī jiē jǐn děng，bù shēng táng，mìng wú kū。zhù shēng sān，gào yuē: mǒu zhī zǐ shēng，gǎn gào。shēng，diàn bì yú bìn dōng jǐ shàng，kū，jiàng。zhòng zhǔ rénqīngdài fūshì，fáng zhōng，jiē kū bù yǒng。jǐn yī āi，fǎn wèi。suì cháo diàn。xiǎo zǎi shēng jǔ bì。sān rì，zhòng zhǔ rénqīngdài fūshì，rú chū wèi，běi miàn。dà zǎidà zōngdà zhù jiē bì miǎn。shǎo shī fèng zi yǐ shuāi zhù xiān，zi cóng，zǎi zōng rén cóng。rù mén，kū zhě zhǐ，zi shēng zì xī jiē。bìn qián běi miàn。zhù lì yú bìn dōng nán yú。zhù shēng sān yuē: mǒu zhī zǐ mǒu，cóng zhí shì，gǎn jiàn。zi bài jī sǎng kū。zhùzǎizōng rénzhòng zhǔ rénqīngdài fūshì，kū yǒng sān zhě sān，jiàng dōng fǎn wèi，jiē tǎn，zi yǒng，fáng zhōng yì yǒng sān zhě sān。xí shuāi，zhàng，diàn chū。dà zǎi mìng zhù shǐ，yǐ míng biàn gào yú wǔ sì shān chuān。zēng zǐ wèn yuē: rú yǐ zàng ér shì zǐ shēng，zé rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: dà zǎidà zōng cóng dà zhù ér gào yú mí。sān yuè，nǎi míng yú mí，yǐ míng biàn gào jí shè jì zōng miào shān chuān。

　　曾子问曰：「君薨而世子生，如之何？」孔子曰：「卿、大夫、、士从摄主，北面，于西阶南。大祝裨冕，执束帛，升自西阶尽等，不升堂，命毋哭。祝声三，告曰：『某之子生，敢告。』升，奠币于殡东几上，哭，降。众主人、卿、大夫、士，房中，皆哭不踊。尽一哀，反位。遂朝奠。小宰升举币。三日，众主人、卿、大夫、士，如初位，北面。大宰、大宗、大祝皆裨冕。少师奉子以衰；祝先，子从，宰宗人从。入门，哭者止，子升自西阶。殡前北面。祝立于殡东南隅。祝声三曰：『某之子某，从执事，敢见。』子拜稽颡哭。祝、宰、宗人、众主人、卿、大夫、士，哭踊三者三，降东反位，皆袒，子踊，房中亦踊三者三。袭衰，杖，奠出。大宰命祝史，以名遍告于五祀山川。」曾子问曰：「如已葬而世子生，则如之何？」孔子曰：「大宰、大宗从大祝而告于祢。三月，乃名于祢，以名遍告及社稷宗庙山川。」

　　 kǒng zǐ yuē: zhū hóu shì tiān zǐ，bì gào yú zǔ，diàn yú mí。miǎn ér chū shì cháo，mìng zhù shǐ gào yú shè jìzōng miàoshān chuān。nǎi mìng guó jiā wǔ guān ér hòu xíng，dào ér chū。gào zhě，wǔ rì ér biàn，guò shì，fēi lǐ yě。fán gào，yòng shēng bì。fǎn，yì rú zhī。zhū hóu xiāng jiàn，bì gào yú mí，cháo fú ér chū shì cháo。mìng zhù shǐ gào yú wǔ miào suǒ guò shān chuān。yì mìng guó jiā wǔ guān，dào ér chū。fǎn，bì qīn gào yú zǔ mí。nǎi mìng zhù shǐ gào zhì yú qián suǒ gào zhě，ér hòu tīng cháo ér rù。

　　孔子曰：「诸侯适天子，必告于祖，奠于祢。冕而出视朝，命祝史告于社稷、宗庙、山川。乃命国家五官而后行，道而出。告者，五日而遍，过是，非礼也。凡告，用牲币。反，亦如之。诸侯相见，必告于祢，朝服而出视朝。命祝史告于五庙所过山川。亦命国家五官，道而出。反，必亲告于祖祢。乃命祝史告至于前所告者，而后听朝而入。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: bìng yǒu sàng，rú zhī hé?hé xiān hé hòu?kǒng zǐ yuē: zàng，xiān qīng ér hòu zhòng qí diàn yě，xiān zhòng ér hòu qīng lǐ yě。zì qǐ jí zàng，bù diàn，xíng zàng bù āi cì fǎn zàng diàn，ér hòu cí yú bìn，zhú xiū zàng shì。qí yú yě，xiān zhòng ér hòu qīng，lǐ yě。kǒng zǐ yuē: zōng zi suī qī shí，wú wú zhǔ fù fēi zōng zi，suī wú zhǔ fù kě yě。

　　曾子问曰：「并有丧，如之何？何先何后？」孔子曰：「葬，先轻而后重；其奠也，先重而后轻；礼也。自启及葬，不奠，行葬不哀次；反葬奠，而后辞于殡，逐修葬事。其虞也，先重而后轻，礼也。」孔子曰：「宗子虽七十，无无主妇；非宗子，虽无主妇可也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: jiāng guàn zi，guān zhě zhì，yī ràng ér rù，wén qí shuāi dà gōng zhī sàng，rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: nèi sàng zé fèi，wài sàng zé guān ér bù lǐ，chè zhuàn ér sǎo，jí wèi ér kū。rú guān zhě wèi zhì，zé fèi。rú jiāng guàn zi ér wèi jí qī rì，ér yǒu qí shuāidà gōngxiǎo gōng zhī sàng，zé yīn sāng fú ér guān。chú sàng bù gǎi guān hū?kǒng zǐ yuē: tiān zǐ cì zhū hóu dài fū miǎn biàn fú yú dà miào，guī shè diàn，fú cì fú，yú sī hū yǒu guān jiào，wú guān lǐ。fù méi ér guān，zé yǐ guān sǎo dì ér jì yú mí yǐ jì，ér jiàn bó fùshū fù，ér hòu xiǎng guān zhě。

　　曾子问曰：「将冠子，冠者至，揖让而入，闻齐衰大功之丧，如之何？」孔子曰：「内丧则废，外丧则冠而不醴，彻馔而扫，即位而哭。如冠者未至，则废。如将冠子而未及期日，而有齐衰、大功、小功之丧，则因丧服而冠。」「除丧不改冠乎？」孔子曰：「天子赐诸侯大夫冕弁服于大庙，归设奠，服赐服，于斯乎有冠醮，无冠醴。父没而冠，则已冠扫地而祭于祢；已祭，而见伯父、叔父，而后飨冠者。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: jì rú zhī hé zé bù xíng lǚ chóu zhī shì yǐ?kǒng zǐ yuē: wén zhī: xiǎo xiáng zhě，zhǔ rén liàn jì ér bù lǚ，diàn chóu yú bīn，bīn fú jǔ，lǐ yě。xī zhě，lǔ zhāo gōng liàn ér jǔ chóu xíng lǚ，fēi lǐ yě xiào gōng dà xiáng，diàn chóu fú jǔ，yì fēi lǐ yě。

　　曾子问曰：「祭如之何则不行旅酬之事矣？」孔子曰：「闻之：小祥者，主人练祭而不旅，奠酬于宾，宾弗举，礼也。昔者，鲁昭公练而举酬行旅，非礼也；孝公大祥，奠酬弗举，亦非礼也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: dà gōng zhī sàng，kě yǐ yǔ yú kuì diàn zhī shì hū?kǒng zǐ yuē: qǐ dà gōng ěr!zì zhǎn shuāi yǐ xià jiē kě，lǐ yě。zēng zǐ yuē: bù yǐ qīng fú ér zhòng xiāng wèi hū?kǒng zǐ yuē: fēi cǐ zhī wèi yě。tiān zǐzhū hóu zhī sàng，zhǎn shuāi zhě diàn dài fū，qí shuāi zhě diàn shì zé péng yǒu diàn bù zú，zé qǔ yú dà gōng yǐ xià zhě bù zú，zé fǎn zhī。zēng zǐ wèn yuē: xiǎo gōng kě yǐ yǔ yú jì hū?kǒng zǐ yuē: hé bì xiǎo gōng ěr!zì zhǎn shuāi yǐ xià yǔ jì，lǐ yě。zēng zǐ yuē: bù yǐ qīng sàng ér zhòng jì hū?kǒng zǐ yuē: tiān zǐzhū hóu zhī sàng jì yě，bù zhǎn shuāi zhě bù yǔ jì dài fū，qí shuāi zhě yǔ jì shì，jì bù zú，zé qǔ yú xiōng dì dà gōng yǐ xià zhě。zēng zǐ wèn yuē: xiāng shí，yǒu sāng fú kě yǐ yǔ yú jì hū?kǒng zǐ yuē: sī bù jì，yòu hé zhù yú rén。

　　曾子问曰：「大功之丧，可以与于馈奠之事乎？」孔子曰：「岂大功耳！自斩衰以下皆可，礼也。」曾子曰：「不以轻服而重相为乎？」孔子曰：「非此之谓也。天子、诸侯之丧，斩衰者奠；大夫，齐衰者奠；士则朋友奠；不足，则取于大功以下者；不足，则反之。」曾子问曰：「小功可以与于祭乎？」孔子曰：「何必小功耳！自斩衰以下与祭，礼也。」曾子曰：「不以轻丧而重祭乎？」孔子曰：「天子、诸侯之丧祭也，不斩衰者不与祭；大夫，齐衰者与祭；士，祭不足，则取于兄弟大功以下者。」曾子问曰：「相识，有丧服可以与于祭乎？」孔子曰：「缌不祭，又何助于人。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: fèi sāng fú，kě yǐ yǔ yú kuì diàn zhī shì hū?kǒng zǐ yuē: shuō shuāi yǔ diàn，fēi lǐ yě yǐ bìn xiāng kě yě。

　　曾子问曰：「废丧服，可以与于馈奠之事乎？」孔子曰：「说衰与奠，非礼也；以摈相可也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: hūn lǐ jì nà bì，yǒu jí rì，nǚ zhī fù mǔ sǐ，zé rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: xù shǐ rén diào。rú xù zhī fù mǔ sǐ，zé nǚ zhī jiā yì shǐ rén diào。fù sāng chēng fù，mǔ sāng chēng mǔ。fù mǔ bù zài，zé chēng bó fù shì mǔ。xù，yǐ zàng，xù zhī bó fù zhì mìng nǚ shì yuē: mǒu zhī zǐ yǒu fù mǔ zhī sàng，bù dé sì wèi xiōng dì，shǐ mǒu zhì mìng。nǚ shì xǔ nuò，ér fú gǎn jià，lǐ yě。xù，miǎn sàng，nǚ zhī fù mǔ shǐ rén qǐng，xù fú qǔ，ér hòu jià zhī，lǐ yě。nǚ zhī fù mǔ sǐ，xù yì rú zhī。

　　曾子问曰：「昏礼既纳币，有吉日，女之父母死，则如之何？」孔子曰：「婿使人吊。如婿之父母死，则女之家亦使人吊。父丧称父，母丧称母。父母不在，则称伯父世母。婿，已葬，婿之伯父致命女氏曰：『某之子有父母之丧，不得嗣为兄弟，使某致命。』女氏许诺，而弗敢嫁，礼也。婿，免丧，女之父母使人请，婿弗取，而后嫁之，礼也。女之父母死，婿亦如之。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: qīn yíng，nǚ zài tú，ér xù zhī fù mǔ sǐ，rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: nǚ gǎi fú bù shēn yī，gǎo zǒng yǐ qū sàng。nǚ zài tú，ér nǚ zhī fù mǔ sǐ，zé nǚ fǎn。rú xù qīn yíng，nǚ wèi zhì，ér yǒu qí shuāi dà gōng zhī sàng，zé rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: nán bù rù，gǎi fú yú wài cì nǚ rù，gǎi fú yú nèi cì rán hòu jí wèi ér kū。zēng zǐ wèn yuē: chú sàng zé bù fù hūn lǐ hū?kǒng zǐ yuē: jì，guò shí bù jì，lǐ yě yòu hé fǎn yú chū?kǒng zǐ yuē: jià nǚ zhī jiā，sān yè bù xī zhú，sī xiāng lí yě。qǔ fù zhī jiā，sān rì bù jǔ lè，sī sì qīn yě。sān yuè ér miào jiàn，chēng lái fù yě。zé rì ér jì yú mí，chéng fù zhī yì yě。zēng zǐ wèn yuē: nǚ wèi miào jiàn ér sǐ，zé rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: bù qiān yú zǔ，bù fù yú huáng gū，xù bù zhàngbù fěibù cì，guī zàng yú nǚ shì zhī dǎng，shì wèi chéng fù yě。

　　曾子问曰：「亲迎，女在涂，而婿之父母死，如之何？」孔子曰：「女改服布深衣，缟总以趋丧。女在途，而女之父母死，则女反。」「如婿亲迎，女未至，而有齐衰大功之丧，则如之何？」孔子曰：「男不入，改服于外次；女入，改服于内次；然后即位而哭。」曾子问曰：「除丧则不复昏礼乎？」孔子曰：「祭，过时不祭，礼也；又何反于初？」孔子曰：「嫁女之家，三夜不息烛，思相离也。取妇之家，三日不举乐，思嗣亲也。三月而庙见，称来妇也。择日而祭于祢，成妇之义也。」曾子问曰：「女未庙见而死，则如之何？」孔子曰：「不迁于祖，不祔于皇姑，婿不杖、不菲、不次，归葬于女氏之党，示未成妇也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: qǔ nǚ，yǒu jí rì ér nǚ sǐ，rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: xù qí shuāi ér diào，jì zàng ér chú zhī。fū sǐ yì rú zhī。zēng zǐ wèn yuē: sàng yǒu èr gū，miào yǒu èr zhǔ，lǐ yǔ?kǒng zǐ yuē: tiān wú èr rì，tǔ wú èr wáng，cháng dì jiāo shè，zūn wú èr shàng。wèi zhī qí wèi lǐ yě。xī zhě qí huán gōng jí jǔ bīng，zuò wěi zhǔ yǐ xíng。jí fǎn，cáng zhū zǔ miào。miào yǒu èr zhǔ，zì huán gōng shǐ yě。sàng zhī èr gū，zé xī zhě wèi líng gōng shì lǔ，zāo jì huán zi zhī sàng，wèi jūn qǐng diào，āi gōng cí bù dé mìng，gōng wéi zhǔ，kè rén diào。kāng zi lì yú mén yòu，běi miàn gōng yī ràng shēng zì dōng jiē，xī xiāng kè shēng zì xī jiē diào。gōng bài，xìng，kū kāng zi bài jī sǎng yú wèi，yǒu sī fú biàn yě。jīn zhī èr gū，zì jì kāng zi zhī guò yě。

　　曾子问曰：「取女，有吉日而女死，如之何？」孔子曰：「婿齐衰而吊，既葬而除之。夫死亦如之。」曾子问曰：「丧有二孤，庙有二主，礼与？」孔子曰：「天无二日，土无二王，尝禘郊社，尊无二上。未知其为礼也。昔者齐桓公亟举兵，作伪主以行。及反，藏诸祖庙。庙有二主，自桓公始也。丧之二孤，则昔者卫灵公适鲁，遭季桓子之丧，卫君请吊，哀公辞不得命，公为主，客人吊。康子立于门右，北面；公揖让升自东阶，西乡；客升自西阶吊。公拜，兴，哭；康子拜稽颡于位，有司弗辩也。今之二孤，自季康子之过也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: gǔ zhě shī xíng，bì yǐ qiān miào zhǔ xíng hū?kǒng zǐ yuē: tiān zǐ xún shǒu，yǐ qiān miào zhǔ xíng，zài yú qí chē，yán bì yǒu zūn yě。jīn yě qǔ qī miào zhī zhǔ yǐ xíng，zé shī zhī yǐ。dāng qī miàowǔ miào wú xū zhǔ xū zhǔ zhě，wéi tiān zǐ bēng，zhū hóu hōng yǔ qù qí guó，yǔ xiá jì yú zǔ，wèi wú zhǔ ěr。wú wén zhū lǎo dān yuē: tiān zǐ bēng，guó jūn hōng，zé zhù qǔ qún miào zhī zhǔ ér cáng zhū zǔ miào，lǐ yě。zú kū chéng shì ér hòu，zhǔ gè fǎn qí miào。jūn qù qí guó，dà zǎi qǔ qún miào zhī zhǔ yǐ cóng，lǐ yě。xiá jì yú zǔ，zé zhù yíng sì miào zhī zhǔ。zhǔ，chū miào rù miào bì bì lǎo dān yún。zēng zǐ wèn yuē: gǔ zhě shī xíng，wú qiān zhǔ，zé hé zhǔ?kǒng zǐ yuē: zhǔ mìng。wèn yuē: hé wèi yě?kǒng zǐ yuē: tiān zǐzhū hóu jiāng chū，bì yǐ bì bó pí guī gào yú zǔ mí，suì fèng yǐ chū，zài yú qí chē yǐ xíng。měi shě，diàn yān ér hòu jiù shě。fǎn bì gào，shè diàn zú，liǎn bì yù，cáng zhū liǎng jiē zhī jiān，nǎi chū。gài guì mìng yě。

　　曾子问曰：「古者师行，必以迁庙主行乎？」孔子曰：「天子巡守，以迁庙主行，载于齐车，言必有尊也。今也取七庙之主以行，则失之矣。当七庙、五庙无虚主；虚主者，唯天子崩，诸侯薨与去其国，与祫祭于祖，为无主耳。吾闻诸老聃曰：天子崩，国君薨，则祝取群庙之主而藏诸祖庙，礼也。卒哭成事而后，主各反其庙。君去其国，大宰取群庙之主以从，礼也。祫祭于祖，则祝迎四庙之主。主，出庙入庙必跸；老聃云。」曾子问曰：「古者师行，无迁主，则何主？」孔子曰：「主命。」问曰：「何谓也？」孔子曰：「天子、诸侯将出，必以币帛皮圭告于祖祢，遂奉以出，载于齐车以行。每舍，奠焉而后就舍。反必告，设奠卒，敛币玉，藏诸两阶之间，乃出。盖贵命也。」

　　 zi yóu wèn yuē: sàng cí mǔ rú mǔ，lǐ yǔ?kǒng zǐ yuē: fēi lǐ yě。gǔ zhě，nán zǐ wài yǒu fù，nèi yǒu cí mǔ，jūn mìng suǒ shǐ jiào zǐ yě，hé fú zhī yǒu?xī zhě，lǔ zhāo gōng shǎo sàng qí mǔ，yǒu cí mǔ liáng，jí qí sǐ yě，gōng fú rěn yě，yù sàng zhī，yǒu sī yǐ wén，yuē: gǔ zhī lǐ，cí mǔ wú fú，jīn yě jūn wèi zhī fú，shì nì gǔ zhī lǐ ér luàn guó fǎ yě ruò zhōng xíng zhī，zé yǒu sī jiāng shū zhī yǐ yí hòu shì。wú nǎi bù kě hū!gōng yuē: gǔ zhě tiān zǐ liàn guàn yǐ yàn jū。gōng fú rěn yě，suì liàn guàn yǐ sàng cí mǔ。sàng cí mǔ，zì lǔ zhāo gōng shǐ yě。

　　子游问曰：「丧慈母如母，礼与？」孔子曰：「非礼也。古者，男子外有傅，内有慈母，君命所使教子也，何服之有？昔者，鲁昭公少丧其母，有慈母良，及其死也，公弗忍也，欲丧之，有司以闻，曰：『古之礼，慈母无服，今也君为之服，是逆古之礼而乱国法也；若终行之，则有司将书之以遗后世。无乃不可乎！』公曰：『古者天子练冠以燕居。』公弗忍也，遂练冠以丧慈母。丧慈母，自鲁昭公始也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: zhū hóu lǚ jiàn tiān zǐ，rù mén，bù dé zhōng lǐ，fèi zhě jǐ?kǒng zǐ yuē: sì。qǐng wèn zhī。yuē: dà miào huǒ，rì shí，hòu zhī sàng，yǔ zhān fú shī róng，zé fèi。rú zhū hóu jiē zài ér rì shí，zé cóng tiān zǐ jiù rì，gè yǐ qí fāng sè yǔ qí bīng。dà miào huǒ，zé cóng tiān zǐ jiù huǒ，bù yǐ fāng sè yǔ bīng。zēng zǐ wèn yuē: zhū hóu xiāng jiàn，yī ràng rù mén，bù dé zhōng lǐ，fèi zhě jǐ?kǒng zǐ yuē: liù。qǐng wèn zhī。yuē: tiān zǐ bēng，dà miào huǒ，rì shí，hòu fū rén zhī sàng，yǔ zhān fú shī róng，zé fèi。zēng zǐ wèn yuē: tiān zǐ cháng dì jiāo shè wǔ sì zhī jì，fǔ guǐ jì chén，tiān zǐ bēng，hòu zhī sàng，rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: fèi。zēng zǐ wèn yuē: dāng jì ér rì shí，tài miào huǒ，qí jì yě rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: jiē jì ér yǐ yǐ。rú shēng zhì，wèi shā，zé fèi。tiān zǐ bēng，wèi bìn，wǔ sì zhī jì bù xíng jì bìn ér jì，qí jì yě，shī rù，sān fàn bù yòu，yìn bù cù ér yǐ yǐ。zì qǐ zhì yú fǎn kū，wǔ sì zhī jì bù xíng yǐ zàng ér jì，zhù bì xiàn ér yǐ。zēng zǐ wèn yuē: zhū hóu zhī jì shè jì，zǔ dòu jì chén，wén tiān zǐ bēnghòu zhī sàngjūn hōngfū rén zhī sàng，rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: fèi。zì hōng bǐ zhì yú bìn，zì qǐ zhì yú fǎn kū，fèng shuài tiān zǐ。zēng zǐ wèn yuē: dài fū zhī jì，dǐng zǔ jì chén，biān dòu jì shè，bù dé chéng lǐ，fèi zhě jǐ?kǒng zǐ yuē: jiǔ。qǐng wèn zhī。yuē: tiān zǐ bēnghòu zhī sàngjūn hōngfū rén zhī sàngjūn zhī dà miào huǒrì shísān nián zhī sàngqí shuāidà gōng，jiē fèi。wài sàng zì qí shuāi yǐ xià，xíng yě。qí qí shuāi zhī jì yě，shī rù，sān fàn bù yòu，yìn bù cù ér yǐ yǐ dà gōng cù ér yǐ yǐ xiǎo gōngsī，shì zhōng zhī shì ér yǐ yǐ。shì zhī suǒ yǐ yì zhě，sī bù jì，suǒ jì yú sǐ zhě wú fú zé jì。

　　曾子问曰：「诸侯旅见天子，入门，不得终礼，废者几？」孔子曰：「四。」请问之。曰：「大庙火，日食，后之丧，雨沾服失容，则废。如诸侯皆在而日食，则从天子救日，各以其方色与其兵。大庙火，则从天子救火，不以方色与兵。」曾子问曰：「诸侯相见，揖让入门，不得终礼，废者几？」孔子曰：「六。」请问之。曰：「天子崩，大庙火，日食，后夫人之丧，雨沾服失容，则废。」曾子问曰：「天子尝禘郊社五祀之祭，簠簋既陈，天子崩，后之丧，如之何？」孔子曰：「废。」曾子问曰：「当祭而日食，太庙火，其祭也如之何？」孔子曰：「接祭而已矣。如牲至，未杀，则废。天子崩，未殡，五祀之祭不行；既殡而祭，其祭也，尸入，三饭不侑，酳不酢而已矣。自启至于反哭，五祀之祭不行；已葬而祭，祝毕献而已。」曾子问曰：「诸侯之祭社稷，俎豆既陈，闻天子崩、后之丧、君薨、夫人之丧，如之何？」孔子曰：「废。自薨比至于殡，自启至于反哭，奉帅天子。」曾子问曰：「大夫之祭，鼎俎既陈，笾豆既设，不得成礼，废者几？」孔子曰：「九。」请问之。曰：「天子崩、后之丧、君薨、夫人之丧、君之大庙火、日食、三年之丧、齐衰、大功，皆废。外丧自齐衰以下，行也。其齐衰之祭也，尸入，三饭不侑，酳不酢而已矣；大功酢而已矣；小功、缌，室中之事而已矣。士之所以异者，缌不祭，所祭于死者无服则祭。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: sān nián zhī sàng，diào hū?kǒng zǐ yuē: sān nián zhī sàng，liàn，bù qún lì，bù lǚ xíng。jūn zǐ lǐ yǐ shì qíng，sān nián zhī sàng ér diào kū，bù yì xū hū?zēng zǐ wèn yuē: dài fūshì yǒu sī sàng，kě yǐ chú zhī yǐ，ér yǒu jūn fú yān，qí chú zhī yě rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: yǒu jūn sāng fú yú shēn，bù gǎn sī fú，yòu hé chú yān?yú shì hū yǒu guò shí ér fú chú yě。jūn zhī sàng，fú chú ér hòu yīn jì，lǐ yě。zēng zǐ wèn yuē: fù mǔ zhī sàng，fú chú kě hū?kǒng zǐ yuē: xiān wáng zhì lǐ，guò shí fú jǔ，lǐ yě fēi fú néng wù chú yě，huàn qí guò yú zhì yě，gù jūn zǐ guò shí bù jì，lǐ yě。

　　曾子问曰：「三年之丧，吊乎？」孔子曰：「三年之丧，练，不群立，不旅行。君子礼以饰情，三年之丧而吊哭，不亦虚乎？」曾子问曰：「大夫、士有私丧，可以除之矣，而有君服焉，其除之也如之何？」孔子曰：「有君丧服于身，不敢私服，又何除焉？于是乎有过时而弗除也。君之丧，服除而后殷祭，礼也。」曾子问曰：「父母之丧，弗除可乎？」孔子曰：「先王制礼，过时弗举，礼也；非弗能勿除也，患其过于制也，故君子过时不祭，礼也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: jūn hōng，jì bìn，ér chén yǒu fù mǔ zhī sàng，zé rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: guī jū yú jiā，yǒu yīn shì，zé zhī jūn suǒ，zhāo xī fǒu。yuē: jūn jì qǐ，ér chén yǒu fù mǔ zhī sàng，zé rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: guī kū ér fǎn sòng jūn。yuē: jūn wèi bìn，ér chén yǒu fù mǔ zhī sàng，zé rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: guī bìn，fǎn yú jūn suǒ，yǒu yīn shì zé guī，zhāo xī fǒu。dài fū，shì lǎo xíng shì shì，zé zǐ sūn xíng shì。dài fū nèi zǐ，yǒu yīn shì，yì zhī jūn suǒ，zhāo xī fǒu。

　　曾子问曰：「君薨，既殡，而臣有父母之丧，则如之何？」孔子曰：「归居于家，有殷事，则之君所，朝夕否。」曰：「君既启，而臣有父母之丧，则如之何？」孔子曰：「归哭而反送君。」曰：「君未殡，而臣有父母之丧，则如之何？」孔子曰：「归殡，反于君所，有殷事则归，朝夕否。大夫，室老行事；士，则子孙行事。大夫内子，有殷事，亦之君所，朝夕否。」

　　 jiàn bù lěi guì，yòu bù lěi zhǎng，lǐ yě。wéi tiān zǐ，chēng tiān yǐ lěi zhī。zhū hóu xiāng lěi，fēi lǐ yě。

　　贱不诔贵，幼不诔长，礼也。唯天子，称天以诔之。诸侯相诔，非礼也。

　　 zēng zǐ wèn yuē: jūn chū jiāng yǐ sān nián zhī jiè，yǐ bēi cóng。jūn hōng，qí rù rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: gòng bìn fú，zé zi má，biàn dié，shū shuāi，fēi，zhàng。rù zì quē，shēng zì xī jiē。rú xiǎo liǎn，zé zi miǎn ér cóng jiù，rù zì mén，shēng zì zuò jiē。jūn dài fū shì yī jié yě。zēng zǐ wèn yuē: jūn zhī sàng jì yǐn，wén fù mǔ zhī sàng，rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: suì。jì fēng ér guī，bù qí zi。zēng zǐ wèn yuē: fù mǔ zhī sàng jì yǐn，jí tú，wén jūn hōng，rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: suì。jì fēng，gǎi fú ér wǎng。

　　曾子问曰：「君出疆以三年之戒，以椑从。君薨，其入如之何？」孔子曰：「共殡服，则子麻，弁绖，疏衰，菲，杖。入自阙，升自西阶。如小敛，则子免而从柩，入自门，升自阼阶。君大夫士一节也。」曾子问曰：「君之丧既引，闻父母之丧，如之何？」孔子曰：「遂。既封而归，不俟子。」曾子问曰：「父母之丧既引，及涂，闻君薨，如之何？」孔子曰：「遂。既封，改服而往。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: zōng zi wèi shì，shù zǐ wèi dài fū，qí jì yě rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: yǐ shàng shēng jì yú zōng zi zhī jiā。zhù yuē: xiào zǐ mǒu wèi jiè zǐ mǒu jiàn qí cháng shì。ruò zōng zi yǒu zuì，jū yú tā guó，shù zǐ wèi dài fū，qí jì yě，zhù yuē: xiào zǐ mǒu shǐ jiè zǐ mǒu zhí qí cháng shì。shè zhǔ bù yàn jì，bù lǚ，bù jiǎ，bù suí jì，bù pèi。bù diàn yú bīn，bīn diàn ér bù jǔ，bù guī ròu。qí cí yú bīn yuē: zōng xiōngzōng dìzōng zi zài tā guó，shǐ mǒu cí。zēng zǐ wèn yuē: zōng zi qù zài tā guó，shù zǐ wú jué ér jū zhě，kě yǐ jì hū?kǒng zǐ yuē: jì zāi!qǐng wèn: qí jì rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: wàng mù ér wèi tán，yǐ shí jì。ruò zōng zi sǐ，gào yú mù ér hòu jì yú jiā。zōng zi sǐ，chēng míng bù yán xiào，shēn méi ér yǐ。zi yóu zhī tú，yǒu shù zǐ jì zhě yǐ cǐ，ruò yì yě。jīn zhī jì zhě，bù shǒu qí yì，gù wū yú jì yě。

　　曾子问曰：「宗子为士，庶子为大夫，其祭也如之何？」孔子曰：「以上牲祭于宗子之家。祝曰：『孝子某为介子某荐其常事。』若宗子有罪，居于他国，庶子为大夫，其祭也，祝曰：『孝子某使介子某执其常事。』摄主不厌祭，不旅，不假，不绥祭，不配。布奠于宾，宾奠而不举，不归肉。其辞于宾曰：『宗兄、宗弟、宗子在他国，使某辞。』」曾子问曰：「宗子去在他国，庶子无爵而居者，可以祭乎？」孔子曰：「祭哉！」请问：「其祭如之何？」孔子曰：「望墓而为坛，以时祭。若宗子死，告于墓而后祭于家。宗子死，称名不言孝，身没而已。子游之徒，有庶子祭者以此，若义也。今之祭者，不首其义，故诬于祭也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: jì bì yǒu shī hū?ruò yàn jì yì kě hū?kǒng zǐ yuē: jì chéng sàng zhě bì yǒu shī，shī bì yǐ sūn。sūn yòu，zé shǐ rén bào zhī。wú sūn，zé qǔ yú tóng xìng kě yě。jì shāng bì yàn，gài fú chéng yě。jì chéng sàng ér wú shī，shì shāng zhī yě。kǒng zǐ yuē: yǒu yīn yàn，yǒu yáng yàn。zēng zǐ wèn yuē: shāng bù fù jì，hé wèi yīn yànyáng yàn?kǒng zǐ yuē: zōng zi wèi shāng ér sǐ，shù zǐ fú wèi hòu yě。qí jí jì，tè shēng。jì shāng bù jǔ，wú qí zǔ，wú xuán jiǔ，bù gào lì chéng，shì wèi yīn yàn。fán shāng，yǔ wú hòu zhě，jì yú zōng zi zhī jiā，dāng shì zhī bái，zūn yú dōng fáng，shì wèi yáng yàn。

　　曾子问曰：「祭必有尸乎？若厌祭亦可乎？」孔子曰：「祭成丧者必有尸，尸必以孙。孙幼，则使人抱之。无孙，则取于同姓可也。祭殇必厌，盖弗成也。祭成丧而无尸，是殇之也。」孔子曰：「有阴厌，有阳厌。」曾子问曰：「殇不祔祭，何谓阴厌、阳厌？」孔子曰：「宗子为殇而死，庶子弗为后也。其吉祭，特牲。祭殇不举，无肵俎，无玄酒，不告利成，是谓阴厌。凡殇，与无后者，祭于宗子之家，当室之白，尊于东房，是谓阳厌。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: zàng yǐn zhì yú gèng，rì yǒu shí zhī，zé yǒu biàn hū?qiě bù hū?kǒng zǐ yuē: xī zhě wú cóng lǎo dān zhù zàng yú xiàng dǎng，jí gèng，rì yǒu shí zhī，lǎo dān yuē: qiū!zhǐ jiù，jiù dào yòu，zhǐ kū yǐ tīng biàn。jì míng fǎn ér hòu xíng。yuē: lǐ yě。fǎn zàng，ér qiū wèn zhī yuē: fū jiù bù kě yǐ fǎn zhě yě，rì yǒu shí zhī，bù zhī qí yǐ zhī chí shù，zé qǐ rú xíng zāi?lǎo dān yuē: zhū hóu cháo tiān zǐ，jiàn rì ér xíng，dǎi rì ér shě diàn dài fū shǐ，jiàn rì ér xíng，dǎi rì ér shě。fū jiù bù zǎo chū，bù mù sù。jiàn xīng ér xíng zhě，wéi zuì rén yǔ bēn fù mǔ zhī sàng zhě hū!rì yǒu shí zhī，ān zhī qí bú jiàn xīng yě?qiě jūn zǐ xíng lǐ，bù yǐ rén zhī qīn shān huàn。wú wén zhū lǎo dān yún。

　　曾子问曰：「葬引至于堩，日有食之，则有变乎？且不乎？」孔子曰：「昔者吾从老聃助葬于巷党，及堩，日有食之，老聃曰：『丘！止柩，就道右，止哭以听变。』既明反而后行。曰：『礼也。』反葬，而丘问之曰：『夫柩不可以反者也，日有食之，不知其已之迟数，则岂如行哉？』老聃曰：『诸侯朝天子，见日而行，逮日而舍奠；大夫使，见日而行，逮日而舍。夫柩不早出，不暮宿。见星而行者，唯罪人与奔父母之丧者乎！日有食之，安知其不见星也？且君子行礼，不以人之亲痁患。』吾闻诸老聃云。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: wèi jūn shǐ ér zú yú shě，lǐ yuē: gōng guǎn fù，sī guǎn bù fù。fán suǒ shǐ zhī guó，yǒu sī suǒ shòu shě，zé gōng guǎn yǐ，hé wèi sī guǎn bù fù yě?kǒng zǐ yuē: shàn hū wèn zhī yě!zì qīngdài fūshì zhī jiā，yuē sī guǎn gōng guǎn yǔ gōng suǒ wéi，yuē gōng guǎn。gōng guǎn fù，cǐ zhī wèi yě。zēng zǐ wèn yuē: xià shāng: tǔ zhōu zàng yú yuán，suì yú jī ér wǎng，tú ěr gù yě。jīn mù yuǎn，zé qí zàng yě rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: wú wén zhū lǎo dān yuē: xī zhě shǐ yì yǒu zi ér sǐ，xià shāng yě。mù yuǎn，zhào gōng wèi zhī yuē: hé yǐ bù guān liǎn yú gōng zhōng?shǐ yì yuē: wú gǎn hū zāi?zhào gōng yán yú zhōu gōng，zhōu gōng yuē: qǐ bù kě?shǐ yì xíng zhī。xià shāng yòng guān yī guān，zì shǐ yì shǐ yě。

　　曾子问曰：「为君使而卒于舍，礼曰：公馆复，私馆不复。凡所使之国，有司所授舍，则公馆已，何谓私馆不复也？」孔子曰：「善乎问之也！自卿、大夫、士之家，曰私馆；公馆与公所为，曰公馆。公馆复，此之谓也。」曾子问曰：「下殇：土周葬于园，遂舆机而往，途迩故也。今墓远，则其葬也如之何？」孔子曰：「吾闻诸老聃曰：昔者史佚有子而死，下殇也。墓远，召公谓之曰：『何以不棺敛于宫中？』史佚曰：『吾敢乎哉？』召公言于周公，周公曰：『岂不可？』史佚行之。下殇用棺衣棺，自史佚始也。」

　　 zēng zǐ wèn yuē: qīngdài fū jiāng wèi shī yú gōng，shòu sù yǐ，ér yǒu qí shuāi nèi sàng，zé rú zhī hé?kǒng zǐ yuē: chū，shě yú gōng guǎn yǐ dài shì，lǐ yě。kǒng zǐ yuē: shī biàn miǎn ér chū，qīngdài fūshì jiē xià zhī，shī bì shì，bì yǒu qián qū。zi xià wèn yuē: sān nián zhī sàng zú kū，jīn gé zhī shì wú pì yě zhě，lǐ yǔ?chū yǒu sī yǔ?kǒng zǐ yuē: xià hòu shì sān nián zhī sàng，jì bìn ér zhì shì，yīn rén jì zàng ér zhì shì。jì yuē: jūn zǐ bù duó rén zhī qīn，yì bù kě duó qīn yě。cǐ zhī wèi hū?zi xià yuē: jīn gé zhī shì wú pì yě zhě，fēi yǔ?kǒng zǐ yuē: wú wén zhū lǎo dān yuē: xī zhě lǔ gōng bó qín yǒu wéi wèi zhī yě。jīn yǐ sān nián zhī sàng，cóng qí lì zhě，wú fú zhī yě!

　　曾子问曰：「卿、大夫将为尸于公，受宿矣，而有齐衰内丧，则如之何？」孔子曰：「出，舍于公馆以待事，礼也。」孔子曰：「尸弁冕而出，卿、大夫、士皆下之，尸必式，必有前驱。」子夏问曰：「三年之丧卒哭，金革之事无辟也者，礼与？初有司与？」孔子曰：「夏后氏三年之丧，既殡而致事，殷人既葬而致事。《记》曰：『君子不夺人之亲，亦不可夺亲也。』此之谓乎？」子夏曰：「金革之事无辟也者，非与？」孔子曰：「吾闻诸老聃曰：昔者鲁公伯禽有为为之也。今以三年之丧，从其利者，吾弗知也！」