坊记

拼音版、注音及读音

　　 zi yán zhī: jūn zǐ zhī dào，pì zé fāng yǔ，fāng mín zhī suǒ bù zú zhě yě。dà wéi zhī fāng，mín yóu yú zhī。gù jūn zǐ lǐ yǐ fāng dé，xíng yǐ fāng yín，mìng yǐ fāng yù。

　　子言之：「君子之道，辟则坊与，坊民之所不足者也。」大为之坊，民犹逾之。故君子礼以坊德，刑以坊淫，命以坊欲。

　　 zi yún: xiǎo rén pín sī yuē，fù sī jiāo yuē sī dào，jiāo sī luàn。lǐ zhě，yīn rén zhī qíng ér wèi zhī jié wén，yǐ wéi mín fāng zhě yě。gù shèng rén zhī zhì fù guì yě shǐ mín fù bù zú yǐ jiāo，pín bù zhì yú yuē，guì bù qiàn yú shàng，gù luàn yì wáng。zi yún: pín ér hǎo lè，fù ér hǎo lǐ，zhòng ér yǐ níng zhě，tiān xià qí jǐ yǐ。shī yún: mín zhī tān luàn，níng wèi tú dú。gù zhì: guó bù guò qiān shèng，dū chéng bù guò bǎi zhì，jiā fù bù guò bǎi chéng。yǐ cǐ fāng mín，zhū hóu yóu yǒu pàn zhě。

　　子云：「小人贫斯约，富斯骄；约斯盗，骄斯乱。」礼者，因人之情而为之节文，以为民坊者也。故圣人之制富贵也使民富不足以骄，贫不至于约，贵不慊于上，故乱益亡。子云：「贫而好乐，富而好礼，众而以宁者，天下其几矣。《诗》云：『民之贪乱，宁为荼毒。』」故制：国不过千乘，都城不过百雉，家富不过百乘。以此坊民，诸侯犹有畔者。

　　 zi yún: fū lǐ zhě，suǒ yǐ zhāng yí bié wēi，yǐ wéi mín fāng zhě yě。gù guì jiàn yǒu děng，yī fú yǒu bié，cháo tíng yǒu wèi，zé mín yǒu suǒ ràng。zi yún: tiān wú èr rì，tǔ wú èr wáng，jiā wú èr zhǔ，zūn wú èr shàng，shì mín yǒu jūn chén zhī bié yě。chūn qiū bù chēng chǔ yuè zhī wáng sàng，lǐ jūn bù chēng tiān，dài fū bù chēng jūn，kǒng mín zhī huò yě。shī yún: xiāng bǐ hé dàn，shàng yóu huàn zhī。zi yún: jūn bù yǔ tóng xìng tóng chē，yǔ yì xìng tóng chē bù tóng fú，shì mín bù xián yě。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu dé tóng xìng yǐ shì qí jūn。

　　子云：「夫礼者，所以章疑别微，以为民坊者也。」故贵贱有等，衣服有别，朝廷有位，则民有所让。子云：「天无二日，土无二王，家无二主，尊无二上，示民有君臣之别也。」《春秋》不称楚越之王丧，礼君不称天，大夫不称君，恐民之惑也。《诗》云：「相彼盍旦，尚犹患之。」子云：「君不与同姓同车，与异姓同车不同服，示民不嫌也。」以此坊民，民犹得同姓以弒其君。

　　 zi yún: jūn zǐ cí guì bù cí jiàn，cí fù bù cí pín，zé luàn yì wáng。gù jūn zǐ yǔ qí shǐ shí fú yú rén yě，níng shǐ rén fú yú shí。zi yún: shāng jiǔ dòu ròu ràng ér shòu è，mín yóu fàn chǐ rèn xí zhī shàng ràng ér zuò xià，mín yóu fàn guì cháo tíng zhī wèi ràng ér jiù jiàn，mín yóu fàn jūn。shī yún: mín zhī wú liáng，xiāng yuàn yī fāng shòu jué bù ràng，zhì yú yǐ sī wáng。zi yún: jūn zǐ guì rén ér jiàn jǐ，xiān rén ér hòu jǐ，zé mín zuò ràng。gù chēng rén zhī jūn yuē jūn，zì chēng qí jūn yuē guǎ jūn。zi yún: lì lù，xiān sǐ zhě ér hòu shēng zhě，zé mín bù bèi xiān wáng zhě ér hòu cún zhě，zé mín kě yǐ tuō。shī yún: xiān jūn zhī sī，yǐ chù guǎ rén。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu bèi sǐ ér hào wú gào。

　　子云：「君子辞贵不辞贱，辞富不辞贫，则乱益亡。」故君子与其使食浮于人也，宁使人浮于食。子云：「觞酒豆肉让而受恶，民犹犯齿；衽席之上让而坐下，民犹犯贵；朝廷之位让而就贱，民犹犯君。」《诗》云：「民之无良，相怨一方；受爵不让，至于已斯亡。」子云：「君子贵人而贱己，先人而后己，则民作让。」故称人之君曰君，自称其君曰寡君。子云：「利禄，先死者而后生者，则民不偝；先亡者而后存者，则民可以托。」《诗》云：「先君之思，以畜寡人。」以此坊民，民犹偝死而号无告。

　　 zi yún: yǒu guó jiā zhě，guì rén ér jiàn lù，zé mín xìng ràng shàng jì ér jiàn chē，zé mín xìng yì。gù jūn zǐ yuē yán，xiǎo rén xiān yán。

　　子云：「有国家者，贵人而贱禄，则民兴让；尚技而贱车，则民兴艺。」故君子约言，小人先言。

　　 zi yún: shàng zhuó mín yán，zé xià tiān shàng shī shàng bù zhuó mín yán，zé fàn yě xià bù tiān shàng shī，zé luàn yě。gù jūn zǐ xìn ràng yǐ lì bǎi xìng，zé mín zhī bào lǐ zhòng。shī yún: xiān mín yǒu yán，xún yú chú ráo。

　　子云：「上酌民言，则下天上施；上不酌民言，则犯也；下不天上施，则乱也。」故君子信让以莅百姓，则民之报礼重。《诗》云：「先民有言，询于刍荛。」

　　 zi yún: shàn zé chēng rén，guò zé chēng jǐ，zé mín bù zhēng shàn zé chēng rén，guò zé chēng jǐ，zé yuàn yì wáng。shī yún: ěr bo ěr shì，lǚ wú jiù yán。zi yún: shàn zé chēng rén，guò zé chēng jǐ，zé mín ràng shàn。shī yún: kǎo bo wéi wáng，dù shì hào jīng wéi guī zhèng zhī，wǔ wáng chéng zhī。zi yún: shàn zé chēng jūn，guò zé chēng jǐ，zé mín zuò zhōng。jūn chén yuē: ěr yǒu jiā móu jiā yóu，rù gào ěr jūn yú nèi，nǚ nǎi shùn zhī yú wài，yuē: cǐ móu cǐ yóu，wéi wǒ jūn zhī dé。yú hū!shì wéi liáng xiǎn zāi。zi yún: shàn zé chēng qīn，guò zé chēng jǐ，zé mín zuò xiào。dà shì yuē: yǔ kè zhòu，fēi yǔ wǔ，wéi zhèn wén kǎo wú zuì zhòu kè yǔ，fēi zhèn wén kǎo yǒu zuì，wéi yǔ xiǎo zi wú liáng。

　　子云：「善则称人，过则称己，则民不争；善则称人，过则称己，则怨益亡。」《诗》云：「尔卜尔筮，履无咎言。」子云：「善则称人，过则称己，则民让善。」《诗》云：「考卜惟王，度是镐京；惟龟正之，武王成之。」子云：「善则称君，过则称己，则民作忠。」《君陈》曰：「尔有嘉谋嘉猷，入告尔君于内，女乃顺之于外，曰：此谋此猷，惟我君之德。于乎！是惟良显哉。」子云：「善则称亲，过则称己，则民作孝。」《大誓》曰：「予克纣，非予武，惟朕文考无罪；纣克予，非朕文考有罪，惟予小子无良。」

　　 zi yún: jūn zǐ chí qí qīn zhī guò，ér jìng qí měi。lún yǔ yuē: sān nián wú gǎi yú fù zhī dào，kě wèi xiào yǐ。gāo zōng yún: sān nián qí wéi bù yán，yán nǎi huān。zi yún: cóng mìng bù fèn，wēi jiàn bù juàn，láo ér bù yuàn，kě wèi xiào yǐ。shī yún: xiào zǐ bù kuì。zi yún: mù yú fù mǔ zhī dǎng，kě wèi xiào yǐ。gù jūn zǐ yīn mù yǐ hé zú。shī yún: cǐ lìng xiōng dì，chuò chuò yǒu yù bù lìng xiōng dì，jiāo xiāng wèi yù。

　　子云：「君子弛其亲之过，而敬其美。」《论语》曰：「三年无改于父之道，可谓孝矣。」高宗云：「三年其惟不言，言乃讙。」子云：「从命不忿，微谏不倦，劳而不怨，可谓孝矣。」《诗》云：「孝子不匮。」子云：「睦于父母之党，可谓孝矣。故君子因睦以合族。」《诗》云：「此令兄弟，绰绰有裕；不令兄弟，交相为愈。」

　　 zi yún: yú fù zhī zhí，kě yǐ chéng qí chē，bù kě yǐ yī qí yī。jūn zǐ yǐ guǎng xiào yě。zi yún: xiǎo rén jiē néng yǎng qí qīn，jūn zǐ bù jìng，hé yǐ biàn?zi yún: fù zǐ bù tóng wèi，yǐ hòu jìng yě。shū yún: jué pì bù pì，tiǎn jué zǔ。zi yún: fù mǔ zài，bù chēng lǎo，yán xiào bù yán cí guī mén zhī nèi，xì ér bù tàn。jūn zǐ yǐ cǐ fāng mín，mín yóu báo yú xiào ér hòu yú cí。zi yún: zhǎng mín zhě，cháo tíng jìng lǎo，zé mín zuò xiào。zi yún: jì sì zhī yǒu shī yě，zōng miào zhī zhǔ yě，shì mín yǒu shì yě。xiū zōng miào，jìng sì shì，jiào mín zhuī xiào yě。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu wàng qí qīn。

　　子云：「于父之执，可以乘其车，不可以衣其衣。君子以广孝也。」子云：「小人皆能养其亲，君子不敬，何以辨？」子云：「父子不同位，以厚敬也。」《书》云：「厥辟不辟，忝厥祖。」子云：「父母在，不称老，言孝不言慈；闺门之内，戏而不叹。」君子以此坊民，民犹薄于孝而厚于慈。子云：「长民者，朝廷敬老，则民作孝。」子云：「祭祀之有尸也，宗庙之主也，示民有事也。修宗庙，敬祀事，教民追孝也。」以此坊民，民犹忘其亲。

　　 zi yún: jìng zé yòng jì qì。gù jūn zǐ bù yǐ fēi fèi lǐ，bù yǐ měi méi lǐ。gù shí lǐ: zhǔ rén qīn kuì，zé kè jì zhǔ rén bù qīn kuì，zé kè bù jì。gù jūn zǐ jì wú lǐ，suī měi bù shí yān。yì yuē: dōng lín shā niú，bù rú xī lín zhī yuè jì，shí shòu qí fú。shī yún: jì zuì yǐ jiǔ，jì bǎo yǐ dé。yǐ cǐ shì mín，mín yóu zhēng lì ér wàng yì。

　　子云：「敬则用祭器。故君子不以菲废礼，不以美没礼。」故食礼：主人亲馈，则客祭；主人不亲馈，则客不祭。故君子茍无礼，虽美不食焉。《易》曰：「东邻杀牛，不如西邻之禴祭，实受其福。」《诗》云：「既醉以酒，既饱以德。」以此示民，民犹争利而忘义。

　　 zi yún: qī rì jiè，sān rì qí，chéng yī rén yān yǐ wéi shī，guò zhī zhě qū zǒu，yǐ jiào jìng yě。lǐ jiǔ zài shì，tí jiǔ zài táng，chéng jiǔ zài xià，shì mín bù yín yě。shī yǐn sān，zhòng bīn yǐn yī，shì mín yǒu shàng xià yě。yīn qí jiǔ ròu，jù qí zōng zú，yǐ jiào mín mù yě。gù táng shàng guān hū shì，táng xià guān hū shàng。shī yún: lǐ yí zú dù，xiào yǔ zú huò。

　　子云：「七日戒，三日齐，承一人焉以为尸，过之者趋走，以教敬也。」醴酒在室，醍酒在堂，澄酒在下，示民不淫也。尸饮三，众宾饮一，示民有上下也。因其酒肉，聚其宗族，以教民睦也。故堂上观乎室，堂下观乎上。《诗》云：「礼仪卒度，笑语卒获。」

　　 zi yún: bīn lǐ měi jìn yǐ ràng，sāng lǐ měi jiā yǐ yuǎn。yù yú zhōng liū，fàn yú yǒu xià，xiǎo liǎn yú hù nèi，dà liǎn yú zuò，bìn yú kè wèi，zǔ yú tíng，zàng yú mù，suǒ yǐ shì yuǎn yě。yīn rén diào yú kuàng，zhōu rén diào yú jiā，shì mín bù bèi yě。zi yún: sǐ，mín zhī zú shì yě，wú cóng zhōu。yǐ cǐ fāng mín，zhū hóu yóu yǒu hōng ér bù zàng zhě。zi yún: shēng zì kè jiē，shòu diào yú bīn wèi，jiào mín zhuī xiào yě。wèi méi sàng bù chēng jūn，shì mín bù zhēng yě。gù lǔ chūn qiū jì jìn sàng yuē: shā qí jūn zhī zǐ xī qí jí qí jūn zhuō。yǐ cǐ fāng mín，zi yóu yǒu shì qí fù zhě。

　　子云：「宾礼每进以让，丧礼每加以远。」浴于中溜，饭于牖下，小敛于户内，大敛于阼，殡于客位，祖于庭，葬于墓，所以示远也。殷人吊于圹，周人吊于家，示民不偝也。子云：「死，民之卒事也，吾从周。」以此坊民，诸侯犹有薨而不葬者。子云：「升自客阶，受吊于宾位，教民追孝也。」未没丧不称君，示民不争也。故鲁《春秋》记晋丧曰：「杀其君之子奚齐及其君卓。」以此坊民，子犹有弒其父者。

　　 zi yún: xiào yǐ shì jūn，dì yǐ shì zhǎng，shì mín bù èr yě，gù jūn zǐ yǒu jūn bù móu shì，wéi bo zhī rì chēng èr jūn。sàng fù sān nián，sàng jūn sān nián，shì mín bù yí yě。fù mǔ zài，bù gǎn yǒu qí shēn，bù gǎn sī qí cái，shì mín yǒu shàng xià yě。gù tiān zǐ sì hǎi zhī nèi wú kè lǐ，mò gǎn wéi zhǔ yān。gù jūn shì qí chén，shēng zì zuò jiē，jí wèi yú táng，shì mín bù gǎn yǒu qí shì yě。fù mǔ zài，kuì xiàn bù jí chē mǎ，shì mín bù gǎn zhuān yě。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu wàng qí qīn ér èr qí jūn。zi yún: lǐ zhī xiān bì bó yě，yù mín zhī xiān shì ér hòu lù yě。xiān cái ér hòu lǐ，zé mín lì wú cí ér háng qíng，zé mín zhēng。gù jūn zǐ yú yǒu kuì zhě，fú néng jiàn zé bù shì qí kuì。yì yuē: bù gēng huò，bù zāi shē，xiōng。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu guì lù ér jiàn xíng。zi yún: jūn zǐ bù jìn lì yǐ yí mín。shī yún: bǐ yǒu yí bǐng，cǐ yǒu bù liǎn jì，yī guǎ fù zhī lì。gù jūn zǐ shì zé bù jià，tián zé bù yú shí shí bù lì zhēn，dài fū bù zuò yáng，shì bù zuò quǎn。shī yún: cǎi fēng cǎi fēi，wú yǐ xià tǐ，dé yīn mò wéi，jí ěr tóng sǐ。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu wàng yì ér zhēng lì，yǐ wáng qí shēn。

　　子云：「孝以事君，弟以事长」，示民不贰也，故君子有君不谋仕，唯卜之日称二君。丧父三年，丧君三年，示民不疑也。父母在，不敢有其身，不敢私其财，示民有上下也。故天子四海之内无客礼，莫敢为主焉。故君适其臣，升自阼阶，即位于堂，示民不敢有其室也。父母在，馈献不及车马，示民不敢专也。以此坊民，民犹忘其亲而贰其君。子云：「礼之先币帛也，欲民之先事而后禄也。」先财而后礼，则民利；无辞而行情，则民争。故君子于有馈者，弗能见则不视其馈。《易》曰：「不耕获，不菑畬，凶。」以此坊民，民犹贵禄而贱行。子云：「君子不尽利以遗民。」《诗》云：「彼有遗秉，此有不敛穧，伊寡妇之利。」故君子仕则不稼，田则不渔；食时不力珍，大夫不坐羊，士不坐犬。《诗》云：「采葑采菲，无以下体，德音莫违，及尔同死。」以此坊民，民犹忘义而争利，以亡其身。

　　 zi yún: fū lǐ，fāng mín suǒ yín，zhāng mín zhī bié，shǐ mín wú xián，yǐ wéi mín jì zhě yě。gù nán nǚ wú méi bù jiāo，wú bì bù xiāng jiàn，kǒng nán nǚ zhī wú bié yě。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu yǒu zì xiàn qí shēn。shī yún: fá kē rú zhī hé?fěi fǔ bù kè qǔ qī rú zhī hé?fěi méi bù dé yì má rú zhī hé?héng cóng qí mǔ qǔ qī rú zhī hé?bì gào fù mǔ。zi yún: qǔ qī bù qǔ tóng xìng，yǐ hòu bié yě。gù mǎi qiè bù zhī qí xìng，zé bo zhī。yǐ cǐ fāng mín，lǔ chūn qiū yóu qù fū rén zhī xìng yuē wú，qí sǐ yuē mèng zǐ zú。zi yún: lǐ，fēi jì，nán nǚ bù jiāo jué。yǐ cǐ fāng mín，yáng hóu yóu shā móu hóu ér qiè qí fū rén。gù dà xiǎng fèi fū rén zhī lǐ。zi yún: guǎ fù zhī zǐ，bù yǒu jiàn yān，zé fú yǒu yě，jūn zǐ yǐ pì yuǎn yě。gù péng yǒu zhī jiāo，zhǔ rén bù zài，bù yǒu dà gù，zé bù rù qí mén。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu yǐ sè hòu yú dé。zi yún: hǎo dé rú hào sè。zhū hóu bù xià yú sè。gù jūn zǐ yuǎn sè yǐ wéi mín jì。gù nán nǚ shòu shòu bù qīn。yù fù rén zé jìn zuǒ shǒu。gū zǐ mèi nǚ zǐ zi yǐ jià ér fǎn，nán zǐ bù yǔ tóng xí ér zuò。guǎ fù bù yè kū。fù rén jí，wèn zhī bù wèn qí jí。yǐ cǐ fāng mín，mín yóu yín yì ér luàn yú zú。zi yún: hūn lǐ，xù qīn yíng，jiàn yú jiù gū，jiù gū chéng zi yǐ shòu xù，kǒng shì zhī wéi yě。yǐ cǐ fāng mín，fù yóu yǒu bù zhì zhě。

　　子云：「夫礼，坊民所淫，章民之别，使民无嫌，以为民纪者也。」故男女无媒不交，无币不相见，恐男女之无别也。以此坊民，民犹有自献其身。《诗》云：「伐柯如之何？匪斧不克；取妻如之何？匪媒不得；蓺麻如之何？横从其亩；取妻如之何？必告父母。」子云：「取妻不取同姓，以厚别也。」故买妾不知其姓，则卜之。以此坊民，鲁《春秋》犹去夫人之姓曰吴，其死曰孟子卒。子云：「礼，非祭，男女不交爵。」以此坊民，阳侯犹杀缪侯而窃其夫人。故大飨废夫人之礼。子云：「寡妇之子，不有见焉，则弗友也，君子以辟远也。」故朋友之交，主人不在，不有大故，则不入其门。以此坊民，民犹以色厚于德。子云：「好德如好色。」诸侯不下渔色。故君子远色以为民纪。故男女授受不亲。御妇人则进左手。姑姊妹女子子已嫁而反，男子不与同席而坐。寡妇不夜哭。妇人疾，问之不问其疾。以此坊民，民犹淫泆而乱于族。子云：「婚礼，婿亲迎，见于舅姑，舅姑承子以授婿，恐事之违也。」以此坊民，妇犹有不至者。