乐记

拼音版、注音及读音

　　 fán yīn zhī qǐ，yóu rén xīn shēng yě。rén xīn zhī dòng，wù shǐ zhī rán yě。gǎn yú wù ér dòng，gù xíng yú shēng。shēng xiāng yìng，gù shēng biàn biàn chéng fāng，wèi zhī yīn bǐ yīn ér lè zhī，jí gàn qī yǔ máo，wèi zhī lè。lè zhě，yīn zhī suǒ yóu shēng yě qí běn zài rén xīn zhī gǎn yú wù yě。shì gù qí āi xīn gǎn zhě，qí shēng yǐ shā。qí lè xīn gǎn zhě，qí shēng jiào yǐ huǎn。qí xǐ xīn gǎn zhě，qí shēng fā yǐ sàn。qí nù xīn gǎn zhě，qí shēng cū yǐ lì。qí jìng xīn gǎn zhě，qí shēng zhí yǐ lián。qí ài xīn gǎn zhě，qí shēng hé yǐ róu。liù zhě，fēi xìng yě，gǎn yú wù ér hòu dòng。shì gù xiān wáng shèn suǒ yǐ gǎn zhī zhě。gù lǐ yǐ dào qí zhì，lè yǐ hé qí shēng，zhèng yǐ yī qí xíng，xíng yǐ fáng qí jiān。lǐ yuè xíng zhèng，qí jí yī yě suǒ yǐ tóng mín xīn ér chū zhì dào yě。fán yīn zhě，shēng rén xīn zhě yě。qíng dòng yú zhōng，gù xíng yú shēng。shēng chéng wén，wèi zhī yīn。shì gù zhì shì zhī yīn ān yǐ lè，qí zhèng hé。luàn shì zhī yīn yuàn yǐ nù，qí zhèng guāi。wáng guó zhī yīn āi yǐ sī，qí mín kùn。shēng yīn zhī dào，yǔ zhèng tōng yǐ。gōng wèi jūn，shāng wèi chén，jiǎo wèi mín，zhēng wèi shì，yǔ wèi wù。wǔ zhě bù luàn，zé wú tiē chì zhī yīn yǐ。gōng luàn zé huāng，qí jūn jiāo。shāng luàn zé bēi，qí guān huài。jiǎo luàn zé yōu，qí mín yuàn。zhēng luàn zé āi，qí shì qín。yǔ luàn zé wēi，qí cái kuì。wǔ zhě jiē luàn，dié xiāng líng，wèi zhī màn。rú cǐ，zé guó zhī miè wáng wú rì yǐ。zhèng wèi zhī yīn，luàn shì zhī yīn yě，bǐ yú màn yǐ。sāng jiān pú shàng zhī yīn，wáng guó zhī yīn yě，qí zhèng sàn，qí mín liú，wū shàng xíng sī ér bù kě zhǐ yě。fán yīn zhě，shēng yú rén xīn zhě yě。lè zhě，tōng lún lǐ zhě yě。shì gù zhī shēng ér bù zhī yīn zhě，qín shòu shì yě zhī yīn ér bù zhī lè zhě，zhòng shù shì yě。wéi jūn zǐ wèi néng zhī lè。shì gù shěn shēng yǐ zhī yīn，shěn yīn yǐ zhī lè，shěn lè yǐ zhī zhèng，ér zhì dào bèi yǐ。shì gù bù zhī shēng zhě bù kě yǔ yán yīn，bù zhī yīn zhě bù kě yǔ yán lè。zhī lè zé jǐ yú lǐ yǐ。lǐ yuè jiē dé，wèi zhī yǒu dé。dé zhě de yě。shì gù lè zhī lóng，fēi jí yīn yě。shí xiǎng zhī lǐ，fēi zhì wèi yě。qīng miào zhī sè，zhū xián ér shū yuè，yī chàng ér sān tàn，yǒu yí yīn zhě yǐ。dà xiǎng zhī lǐ，shàng xuán jiǔ ér zǔ xīng yú，dà gēng bù hé，yǒu yí wèi zhě yǐ。shì gù xiān wáng zhī zhì lǐ yuè yě，fēi yǐ jí kǒu fù ěr mù zhī yù yě，jiāng yǐ jiào mín píng hào wù ér fǎn rén dào zhī zhèng yě。rén shēng ér jìng，tiān zhī xìng yě gǎn yú wù ér dòng，xìng zhī yù yě。wù zhì zhī zhī，rán hòu hào wù xíng yān。hào wù wú jié yú nèi，zhī yòu yú wài，bù néng fǎn gōng，tiān lǐ miè yǐ。fū wù zhī gǎn rén wú qióng，ér rén zhī hào wù wú jié，zé shì wù zhì ér rén huà wù yě。rén huà wù yě zhě，miè tiān lǐ ér qióng rén yù zhě yě。yú shì yǒu bèi nì zhà wěi zhī xīn，yǒu yín yì zuò luàn zhī shì。shì gù qiáng zhě xié ruò，zhòng zhě bào guǎ，zhī zhě zhà yú，yǒng zhě kǔ qiè，jí bìng bù yǎng，lǎo yòu gū dú bù dé qí suǒ，cǐ dà luàn zhī dào yě。shì gù xiān wáng zhī zhì lǐ yuè，rén wéi zhī jié shuāi má kū qì，suǒ yǐ jié sàng jì yě zhōng gǔ gàn qī，suǒ yǐ hé ān lè yě hūn yīn guān jī，suǒ yǐ bié nán nǚ yě shè xiāng shí xiǎng，suǒ yǐ zhèng jiāo jiē yě。lǐ jié mín xīn，lè hé mín shēng，zhèng yǐ xíng zhī，xíng yǐ fáng zhī，lǐ yuè xíng zhèng，sì dá ér bù bèi，zé wáng dào bèi yǐ。lè zhě wèi tóng，lǐ zhě wèi yì。tóng zé xiāng qīn，yì zé xiāng jìng，lè shèng zé liú，lǐ shèng zé lí。hé qíng shì mào zhě lǐ yuè zhī shì yě。lǐ yì lì，zé guì jiàn děng yǐ lè wén tóng，zé shàng xià hé yǐ hào wù zhe，zé xián bù xiào bié yǐ。xíng jìn bào，jué jǔ xián，zé zhèng jūn yǐ。rén yǐ ài zhī，yì yǐ zhèng zhī，rú cǐ，zé mín zhì xíng yǐ。lè yóu zhōng chū，lǐ zì wài zuò。lè yóu zhōng chū gù jìng，lǐ zì wài zuò gù wén。dà lè bì yì，dà lǐ bì jiǎn。lè zhì zé wú yuàn，lǐ zhì zé bù zhēng。yī ràng ér zhì tiān xià zhě，lǐ yuè zhī wèi yě。bào mín bù zuò，zhū hóu bīn fú，bīng gé bù shì，wǔ xíng bù yòng，bǎi xìng wú huàn，tiān zǐ bù nù，rú cǐ，zé lè dá yǐ。hé fù zǐ zhī qīn，míng cháng yòu zhī xù，yǐ jìng sì hǎi zhī nèi tiān zǐ rú cǐ，zé lǐ xíng yǐ。dà lè yǔ tiān dì tóng hé，dà lǐ yǔ tiān dì tóng jié。hé gù bǎi wù bù shī，jié gù sì tiān jì dì，míng zé yǒu lǐ yuè，yōu zé yǒu guǐ shén。rú cǐ，zé sì hǎi zhī nèi，hé jìng tóng ài yǐ。lǐ zhě shū shì hé jìng zhě yě lè zhě yì wén hé ài zhě yě。lǐ yuè zhī qíng tóng，gù míng wáng yǐ xiāng yán yě。gù shì yǔ shí bìng，míng yǔ gōng xié。gù zhōng gǔ guǎn qìng，yǔ yuè gàn qī，lè zhī qì yě。qū shēn fǔ yǎng，zhuì zhào shū jí，lè zhī wén yě。fǔ guǐ zǔ dòu，zhì dù wén zhāng，lǐ zhī qì yě。shēng jiàng shàng xià，zhōu hái tì xí，lǐ zhī wén yě。gù zhī lǐ yuè zhī qíng zhě néng zuò，shí lǐ yuè zhī wén zhě néng shù。zuò zhě zhī wèi shèng，shù zhě zhī wèi míng míng shèng zhě，shù zuò zhī wèi yě。lè zhě，tiān dì zhī hé yě lǐ zhě，tiān dì zhī xù yě。hé gù bǎi wù jiē huà xù gù qún wù jiē bié。lè yóu tiān zuò，lǐ yǐ dì zhì。guò zhì zé luàn，guò zuò zé bào。míng yú tiān dì，rán hòu néng xìng lǐ yuè yě。lùn lún wú huàn，lè zhī qíng yě xīn xǐ huān ài，lè zhī guān yě。zhōng zhèng wú xié，lǐ zhī zhì yě，zhuāng jìng gōng shùn。lǐ zhī zhì yě。ruò fú lǐ yuè zhī shī yú jīn shí，yuè yú shēng yīn，yòng yú zōng miào shè jì，shì hū shān chuān guǐ shén，zé cǐ suǒ yǔ mín tóng yě。

　　凡音之起，由人心生也。人心之动，物使之然也。感于物而动，故形于声。声相应，故生变；变成方，谓之音；比音而乐之，及干戚羽旄，谓之乐。乐者，音之所由生也；其本在人心之感于物也。是故其哀心感者，其声以杀。其乐心感者，其声噍以缓。其喜心感者，其声发以散。其怒心感者，其声粗以厉。其敬心感者，其声直以廉。其爱心感者，其声和以柔。六者，非性也，感于物而后动。是故先王慎所以感之者。故礼以道其志，乐以和其声，政以一其行，刑以防其奸。礼乐刑政，其极一也；所以同民心而出治道也。凡音者，生人心者也。情动于中，故形于声。声成文，谓之音。是故治世之音安以乐，其政和。乱世之音怨以怒，其政乖。亡国之音哀以思，其民困。声音之道，与政通矣。宫为君，商为臣，角为民，征为事，羽为物。五者不乱，则无怗懘之音矣。宫乱则荒，其君骄。商乱则陂，其官坏。角乱则忧，其民怨。征乱则哀，其事勤。羽乱则危，其财匮。五者皆乱，迭相陵，谓之慢。如此，则国之灭亡无日矣。郑卫之音，乱世之音也，比于慢矣。桑间濮上之音，亡国之音也，其政散，其民流，诬上行私而不可止也。凡音者，生于人心者也。乐者，通伦理者也。是故知声而不知音者，禽兽是也；知音而不知乐者，众庶是也。唯君子为能知乐。是故审声以知音，审音以知乐，审乐以知政，而治道备矣。是故不知声者不可与言音，不知音者不可与言乐。知乐则几于礼矣。礼乐皆得，谓之有德。德者得也。是故乐之隆，非极音也。食飨之礼，非致味也。清庙之瑟，朱弦而疏越，壹倡而三叹，有遗音者矣。大飨之礼，尚玄酒而俎腥鱼，大羹不和，有遗味者矣。是故先王之制礼乐也，非以极口腹耳目之欲也，将以教民平好恶而反人道之正也。人生而静，天之性也；感于物而动，性之欲也。物至知知，然后好恶形焉。好恶无节于内，知诱于外，不能反躬，天理灭矣。夫物之感人无穷，而人之好恶无节，则是物至而人化物也。人化物也者，灭天理而穷人欲者也。于是有悖逆诈伪之心，有淫泆作乱之事。是故强者胁弱，众者暴寡，知者诈愚，勇者苦怯，疾病不养，老幼孤独不得其所，此大乱之道也。是故先王之制礼乐，人为之节；衰麻哭泣，所以节丧纪也；钟鼓干戚，所以和安乐也；昏姻冠笄，所以别男女也；射乡食飨，所以正交接也。礼节民心，乐和民声，政以行之，刑以防之，礼乐刑政，四达而不悖，则王道备矣。乐者为同，礼者为异。同则相亲，异则相敬，乐胜则流，礼胜则离。合情饰貌者礼乐之事也。礼义立，则贵贱等矣；乐文同，则上下和矣；好恶着，则贤不肖别矣。刑禁暴，爵举贤，则政均矣。仁以爱之，义以正之，如此，则民治行矣。乐由中出，礼自外作。乐由中出故静，礼自外作故文。大乐必易，大礼必简。乐至则无怨，礼至则不争。揖让而治天下者，礼乐之谓也。暴民不作，诸侯宾服，兵革不试，五刑不用，百姓无患，天子不怒，如此，则乐达矣。合父子之亲，明长幼之序，以敬四海之内天子如此，则礼行矣。大乐与天地同和，大礼与天地同节。和故百物不失，节故祀天祭地，明则有礼乐，幽则有鬼神。如此，则四海之内，合敬同爱矣。礼者殊事合敬者也；乐者异文合爱者也。礼乐之情同，故明王以相沿也。故事与时并，名与功偕。故钟鼓管磬，羽龠干戚，乐之器也。屈伸俯仰，缀兆舒疾，乐之文也。簠簋俎豆，制度文章，礼之器也。升降上下，周还裼袭，礼之文也。故知礼乐之情者能作，识礼乐之文者能述。作者之谓圣，述者之谓明；明圣者，述作之谓也。乐者，天地之和也；礼者，天地之序也。和故百物皆化；序故群物皆别。乐由天作，礼以地制。过制则乱，过作则暴。明于天地，然后能兴礼乐也。论伦无患，乐之情也；欣喜欢爱，乐之官也。中正无邪，礼之质也，庄敬恭顺。礼之制也。若夫礼乐之施于金石，越于声音，用于宗庙社稷，事乎山川鬼神，则此所与民同也。

　　 wáng zhě gōng chéng zuò yuè，zhì dìng zhì lǐ。qí gōng dà zhě qí lè bèi，qí zhì biàn zhě qí lǐ jù。gàn qī zhī wǔ fēi bèi lè yě，shú hēng ér sì fēi dá lǐ yě。wǔ dì shū shí，bù xiāng yán lè sān wáng yì shì，bù xiāng xí lǐ。lè jí zé yōu，lǐ cū zé piān yǐ。jí fū dūn lè ér wú yōu，lǐ bèi ér bù piān zhě，qí wéi dà shèng hū?tiān gāo dì xià，wàn wù sàn shū，ér lǐ zhì xíng yǐ。liú ér bù xī，hé tóng ér huà，ér lè xìng yān。chūn zuò xià zhǎng，rén yě qiū liǎn dōng cáng，yì yě。rén jìn yú lè，yì jìn yú lǐ。lè zhě dūn hé，lǜ shén ér cóng tiān，lǐ zhě bié yí，jū guǐ ér cóng dì。gù shèng rén zuò yuè yǐ yìng tiān，zhì lǐ yǐ pèi dì。lǐ yuè míng bèi，tiān dì guān yǐ。tiān zūn dì bēi，jūn chén dìng yǐ。bēi gāo yǐ chén，guì jiàn wèi yǐ。dòng jìng yǒu cháng，xiǎo dà shū yǐ。fāng yǐ lèi jù，wù yǐ qún fēn，zé xìng mìng bù tóng yǐ。zài tiān chéng xiàng，zài dì chéng xíng rú cǐ，zé lǐ zhě tiān dì zhī bié yě。dì qì shàng jì，tiān qì xià jiàng，yīn yáng xiāng mó，tiān dì xiāng dàng，gǔ zhī yǐ léi tíng，fèn zhī yǐ fēng yǔ，dòng zhī yǐ sì shí，nuǎn zhī yǐ rì yuè，ér bǎi huà xìng yān。rú cǐ zé lè zhě tiān dì zhī hé yě。huà bù shí zé bù shēng，nán nǚ wú biàn zé luàn shēng tiān dì zhī qíng yě。jí fū lǐ yuè zhī jí hū tiān ér pán hū dì，xíng hū yīn yáng ér tōng hū guǐ shén qióng gāo jí yuǎn ér cè shēn hòu。lè zhe dà shǐ，ér lǐ jū chéng wù。zhe bù xī zhě tiān yě，zhe bù dòng zhě dì yě。yī dòng yī jìng zhě tiān dì zhī jiān yě。gù shèng rén yuē lǐ yuè yún。xī zhě，shùn zuò wǔ xián zhī qín yǐ gē nán fēng，kuí shǐ zhì lè yǐ shǎng zhū hóu。gù tiān zǐ zhī wéi lè yě，yǐ shǎng zhū hóu zhī yǒu dé zhě yě。dé shèng ér jiào zūn，wǔ gǔ shí shú，rán hòu shǎng zhī yǐ lè。gù qí zhì mín láo zhě，qí wǔ xíng zhuì yuǎn qí zhì mín yì zhě，qí wǔ xíng zhuì duǎn。gù guān qí wǔ，zhī qí dé wén qí shì，zhī qí xíng yě。dà zhāng，zhāng zhī yě。xián chí，bèi yǐ。sháo，jì yě。xià，dà yě。yīn zhōu zhī lè，jǐn yǐ。tiān dì zhī dào，hán shǔ bù shí zé jí，fēng yǔ bù jié zé jī。jiào zhě，mín zhī hán shǔ yě jiào bù shí zé shāng shì。shì zhě mín zhī fēng yǔ yě shì bù jié zé wú gōng。rán zé xiān wáng zhī wéi lè yě。yǐ fǎ zhì yě，shàn zé xíng xiàng dé yǐ。fū huàn shǐ wèi jiǔ，fēi yǐ wéi huò yě，ér yù sòng yì fán，zé jiǔ zhī liú shēng huò yě。shì gù xiān wáng yīn wèi jiǔ lǐ，yī xiàn zhī lǐ，bīn zhǔ bǎi bài，zhōng rì yǐn jiǔ ér bù dé zuì yān cǐ xiān wáng zhī suǒ yǐ bèi jiǔ huò yě。gù jiǔ shí zhě suǒ yǐ hé huān yě lè zhě suǒ yǐ xiàng dé yě lǐ zhě suǒ yǐ zhuì yín yě。shì gù xiān wáng yǒu dà shì，bì yǒu lǐ yǐ āi zhī yǒu dà fú，bì yǒu lǐ yǐ lè zhī。āi yuè zhī fēn，jiē yǐ lǐ zhōng。lè yě zhě，shèng rén zhī suǒ lè yě，ér kě yǐ shàn mín xīn，qí gǎn rén shēn，qí yí fēng yì sú，gù xiān wáng zhe qí jiào yān。fū mín yǒu xuè qì xīn zhī zhī xìng，ér wú āi yuè xǐ nù zhī cháng，yīng gǎn qǐ wù ér dòng，rán hòu xīn shù xíng yān。shì gù zhì wēi shā zhī yīn zuò，ér mín sī yōu。chǎn xié màn yìfán wén jiǎn jié zhī yīn zuò，ér mín kāng lè。cū lì měng qǐfèn mò guǎng bēn zhī yīn zuò，ér mín gāng yì。lián zhíjìn zhèngzhuāng chéng zhī yīn zuò，ér mín sù jìng。kuān yù ròu hǎoshùn chéng hé dòng zhī yīn zuò，ér mín cí ài。liú bì xié sàndí chéng dí làn zhī yīn zuò，ér mín yín luàn。shì gù xiān wáng běn zhī qíng xìng，jī zhī dù shù，zhì zhī lǐ yì。hé shēng qì zhī hé，dào wǔ cháng zhī xíng，shǐ zhī yáng ér bù sàn，yīn ér bù mì，gāng qì bù nù，róu qì bù shè，sì chàng jiāo yú zhōng ér fā zuò yú wài，jiē ān qí wèi ér bù xiāng duó yě rán hòu lì zhī xué děng，guǎng qí jié zòu，shěng qí wén cǎi，yǐ shéng dé hòu。lǜ xiǎo dà zhī chēng，bǐ zhōng shǐ zhī xù，yǐ xiàng shì xíng。shǐ qīn shū guì jiàncháng yòu nán nǚ zhī lǐ，jiē xíng jiàn yú lè，gù yuē: lè guān qí shēn yǐ。tǔ bì zé cǎo mù bù zhǎng，shuǐ fán zé yú biē bù dà，qì shuāi zé shēng wù bù suí，shì luàn zé lǐ tè ér lè yín。shì gù qí shēng āi ér bù zhuāng，lè ér bù ān，màn yì yǐ fàn jié，liú miǎn yǐ wàng běn。guǎng zé róng jiān，xiá zé sī yù，gǎn tiáo chàng zhī qì ér miè píng hé zhī dé。shì yǐ jūn zǐ jiàn zhī yě。fán jiān shēng gǎn rén，ér nì qì yīng zhī nì qì chéng xiàng，ér yín lè xìng yān。zhèng shēng gǎn rén，ér shùn qì yīng zhī shùn qì chéng xiàng，ér hé lè xìng yān。chàng hé yǒu yīng，huí xié qū zhí，gè guī qí fēn ér wàn wù zhī lǐ，gè yǐ qí lèi xiāng dòng yě。shì gù jūn zǐ fǎn qíng yǐ hé qí zhì，bǐ lèi yǐ chéng qí xíng。jiān shēng luàn sè，bù liú cōng míng yín lè tè lǐ，bù jiē xīn shù。duò màn xié pì zhī qì bù shè yú shēn tǐ，shǐ ěr mù bí kǒuxīn zhī bǎi tǐ jiē yóu shùn zhèng yǐ xíng qí yì。rán hòu fā yǐ shēng yīn，ér wén yǐ qín sè，dòng yǐ gàn qī，shì yǐ yǔ máo，cóng yǐ xiāo guǎn。fèn zhì dé zhī guāng，dòng sì qì zhī hé，yǐ zhe wàn wù zhī lǐ。shì gù qīng míng xiàng tiān，guǎng dà xiàng dì，zhōng shǐ xiàng sì shí，zhōu hái xiàng fēng yǔ。wǔ sè chéng wén ér bù luàn，bā fēng cóng lǜ ér bù jiān，bǎi dù de shù ér yǒu cháng。xiǎo dà xiāng chéng，zhōng shǐ xiāng shēng。chàng hé qīng zhuó，dié xiāng wèi jīng。gù lè xíng ér lún qīng，ěr mù cōng míng，xuè qì hé píng，yí fēng yì sú，tiān xià jiē níng。gù yuē: lè zhě lè yě。jūn zǐ lè de qí dào，xiǎo rén lè de qí yù。yǐ dào zhì yù，zé lè ér bù luàn yǐ yù wàng dào，zé huò ér bù lè。shì gù jūn zǐ fǎn qíng yǐ hé qí zhì，guǎng yuè yǐ chéng qí jiào，lè xíng ér mín xiāng fāng，kě yǐ guān dé yǐ。dé zhě xìng zhī duān yě。lè zhě dé zhī huá yě。jīn shí sī zhú，lè zhī qì yě。shī yán qí zhì yě，gē yǒng qí shēng yě，wǔ dòng qí róng yě。sān zhě běn yú xīn，rán hòu lè qì cóng zhī。shì gù qíng shēn ér wén míng，qì shèng ér huà shén。hé shùn jī zhōng ér yīng huá fà wài，wéi lè bù kě yǐ wéi wěi。

　　王者功成作乐，治定制礼。其功大者其乐备，其治辩者其礼具。干戚之舞非备乐也，孰亨而祀非达礼也。五帝殊时，不相沿乐；三王异世，不相袭礼。乐极则忧，礼粗则偏矣。及夫敦乐而无忧，礼备而不偏者，其唯大圣乎？天高地下，万物散殊，而礼制行矣。流而不息，合同而化，而乐兴焉。春作夏长，仁也；秋敛冬藏，义也。仁近于乐，义近于礼。乐者敦和，率神而从天，礼者别宜，居鬼而从地。故圣人作乐以应天，制礼以配地。礼乐明备，天地官矣。天尊地卑，君臣定矣。卑高已陈，贵贱位矣。动静有常，小大殊矣。方以类聚，物以群分，则性命不同矣。在天成象，在地成形；如此，则礼者天地之别也。地气上齐，天气下降，阴阳相摩，天地相荡，鼓之以雷霆，奋之以风雨，动之以四时，暖之以日月，而百化兴焉。如此则乐者天地之和也。化不时则不生，男女无辨则乱升；天地之情也。及夫礼乐之极乎天而蟠乎地，行乎阴阳而通乎鬼神；穷高极远而测深厚。乐着大始，而礼居成物。着不息者天也，着不动者地也。一动一静者天地之间也。故圣人曰礼乐云。昔者，舜作五弦之琴以歌南风，夔始制乐以赏诸侯。故天子之为乐也，以赏诸侯之有德者也。德盛而教尊，五谷时熟，然后赏之以乐。故其治民劳者，其舞行缀远；其治民逸者，其舞行缀短。故观其舞，知其德；闻其谥，知其行也。《大章》，章之也。《咸池》，备矣。《韶》，继也。《夏》，大也。殷周之乐，尽矣。天地之道，寒暑不时则疾，风雨不节则饥。教者，民之寒暑也；教不时则伤世。事者民之风雨也；事不节则无功。然则先王之为乐也。以法治也，善则行象德矣。夫豢豕为酒，非以为祸也，而狱讼益繁，则酒之流生祸也。是故先王因为酒礼，壹献之礼，宾主百拜，终日饮酒而不得醉焉；此先王之所以备酒祸也。故酒食者所以合欢也；乐者所以象德也；礼者所以缀淫也。是故先王有大事，必有礼以哀之；有大福，必有礼以乐之。哀乐之分，皆以礼终。乐也者，圣人之所乐也，而可以善民心，其感人深，其移风易俗，故先王着其教焉。夫民有血气心知之性，而无哀乐喜怒之常，应感起物而动，然后心术形焉。是故志微杀之音作，而民思忧。啴谐慢易、繁文简节之音作，而民康乐。粗厉猛起、奋末广贲之音作，而民刚毅。廉直、劲正、庄诚之音作，而民肃敬。宽裕肉好、顺成和动之音作，而民慈爱。流辟邪散、狄成涤滥之音作，而民淫乱。是故先王本之情性，稽之度数，制之礼义。合生气之和，道五常之行，使之阳而不散，阴而不密，刚气不怒，柔气不慑，四畅交于中而发作于外，皆安其位而不相夺也；然后立之学等，广其节奏，省其文采，以绳德厚。律小大之称，比终始之序，以象事行。使亲疏贵贱、长幼男女之理，皆形见于乐，故曰：「乐观其深矣。」土敝则草木不长，水烦则鱼鳖不大，气衰则生物不遂，世乱则礼慝而乐淫。是故其声哀而不庄，乐而不安，慢易以犯节，流湎以忘本。广则容奸，狭则思欲，感条畅之气而灭平和之德。是以君子贱之也。凡奸声感人，而逆气应之；逆气成象，而淫乐兴焉。正声感人，而顺气应之；顺气成象，而和乐兴焉。倡和有应，回邪曲直，各归其分；而万物之理，各以其类相动也。是故君子反情以和其志，比类以成其行。奸声乱色，不留聪明；淫乐慝礼，不接心术。惰慢邪辟之气不设于身体，使耳目鼻口、心知百体皆由顺正以行其义。然后发以声音，而文以琴瑟，动以干戚，饰以羽旄，从以箫管。奋至德之光，动四气之和，以着万物之理。是故清明象天，广大象地，终始象四时，周还象风雨。五色成文而不乱，八风从律而不奸，百度得数而有常。小大相成，终始相生。倡和清浊，迭相为经。故乐行而伦清，耳目聪明，血气和平，移风易俗，天下皆宁。故曰：乐者乐也。君子乐得其道，小人乐得其欲。以道制欲，则乐而不乱；以欲忘道，则惑而不乐。是故君子反情以和其志，广乐以成其教，乐行而民乡方，可以观德矣。德者性之端也。乐者德之华也。金石丝竹，乐之器也。诗言其志也，歌咏其声也，舞动其容也。三者本于心，然后乐气从之。是故情深而文明，气盛而化神。和顺积中而英华发外，唯乐不可以为伪。

　　 lè zhě，xīn zhī dòng yě shēng zhě，lè zhī xiàng yě。wén cǎi jié zòu，shēng zhī shì yě。jūn zǐ dòng qí běn，lè qí xiàng，rán hòu zhì qí shì。shì gù xiān gǔ yǐ jǐng jiè，sān bù yǐ jiàn fāng，zài shǐ yǐ zhe wǎng，fù luàn yǐ chì guī。fèn jí ér bù bá，jí yōu ér bù yǐn。dú lè qí zhì，bù yàn qí dào bèi jǔ qí dào，bù sī qí yù。shì gù qíng jiàn ér yì lì，lè zhōng ér dé zūn。jūn zǐ yǐ hǎo shàn，xiǎo rén yǐ tīng guò。gù yuē: shēng mín zhī dào，lè wèi dà yān。lè yě zhě shī yě lǐ yě zhě bào yě。lè，lè qí suǒ zì shēng ér lǐ，fǎn qí suǒ zì shǐ。yuè zhāng dé，lǐ bào qíng fǎn shǐ yě。suǒ wèi dà lù zhě，tiān zǐ zhī chē yě。lóng qí jiǔ liú，tiān zǐ zhī jīng yě。qīng hēi yuán zhě，tiān zǐ zhī bǎo guī yě。cóng zhī yǐ niú yáng zhī qún，zé suǒ yǐ zèng zhū hóu yě。lè yě zhě，qíng zhī bù kě biàn zhě yě。lǐ yě zhě，lǐ zhī bù kě yì zhě yě。lè tǒng tóng，lǐ biàn yì，lǐ yuè zhī shuō，guǎn hū rén qíng yǐ。qióng běn zhī biàn，lè zhī qíng yě zhe chéng qù wěi，lǐ zhī jīng yě。lǐ yuè fù tiān dì zhī qíng，dá shén míng zhī dé，jiàng xìng shàng xià zhī shén，ér níng shì jīng cū zhī tǐ，lǐng fù zǐ jūn chén zhī jié。shì gù dà rén jǔ lǐ yuè，zé tiān dì jiāng wèi zhāo yān。tiān dì xīn hé，yīn yáng xiāng de，xù yù fù yù wàn wù，rán hòu cǎo mù mào，qū méng dá，yǔ yì fèn，jiǎo gé shēng，zhé chóng zhāo sū，yǔ zhě yù fú，máo zhě yùn yù，tāi shēng zhě bù dú，ér luǎn shēng zhě bù xù，zé lè zhī dào guī yān ěr。lè zhě，fēi wèi huáng zhōng dà lǚ xián gē gàn yáng yě，lè zhī mò jié yě，gù tóng zhě wǔ zhī。pù yán xí，chén zūn zǔ，liè biān dòu，yǐ shēng jiàng wèi lǐ zhě，lǐ zhī mò jié yě，gù yǒu sī zhǎng zhī。yuè shī biàn hū shēng shī，gù běi miàn ér xián zōng zhù biàn hū zōng miào zhī lǐ，gù hòu shī shāng zhù biàn hū sāng lǐ，gù hòu zhǔ rén。shì gù dé chéng ér shàng，yì chéng ér xià xíng chéng ér xiān，shì chéng ér hòu。shì gù xiān wáng yǒu shàng yǒu xià，yǒu xiān yǒu hòu，rán hòu kě yǐ yǒu zhì yú tiān xià yě。

　　乐者，心之动也；声者，乐之象也。文采节奏，声之饰也。君子动其本，乐其象，然后治其饰。是故先鼓以警戒，三步以见方，再始以着往，复乱以饬归。奋疾而不拔，极幽而不隐。独乐其志，不厌其道；备举其道，不私其欲。是故情见而义立，乐终而德尊。君子以好善，小人以听过。故曰：生民之道，乐为大焉。乐也者施也；礼也者报也。乐，乐其所自生；而礼，反其所自始。乐章德，礼报情反始也。所谓大辂者，天子之车也。龙旗九旒，天子之旌也。青黑缘者，天子之宝龟也。从之以牛羊之群，则所以赠诸侯也。乐也者，情之不可变者也。礼也者，理之不可易者也。乐统同，礼辨异，礼乐之说，管乎人情矣。穷本知变，乐之情也；着诚去伪，礼之经也。礼乐偩天地之情，达神明之德，降兴上下之神，而凝是精粗之体，领父子君臣之节。是故大人举礼乐，则天地将为昭焉。天地欣合，阴阳相得，煦妪覆育万物，然后草木茂，区萌达，羽翼奋，角觡生，蛰虫昭苏，羽者妪伏，毛者孕鬻，胎生者不殰，而卵生者不殈，则乐之道归焉耳。乐者，非谓黄钟大吕弦歌干扬也，乐之末节也，故童者舞之。铺筵席，陈尊俎，列笾豆，以升降为礼者，礼之末节也，故有司掌之。乐师辨乎声诗，故北面而弦；宗祝辨乎宗庙之礼，故后尸；商祝辨乎丧礼，故后主人。是故德成而上，艺成而下；行成而先，事成而后。是故先王有上有下，有先有后，然后可以有制于天下也。

　　 wèi wén hóu wèn yú zi xià yuē: wú duān miǎn ér tīng gǔ lè，zé wéi kǒng wò tīng zhèng wèi zhī yīn，zé bù zhī juàn。gǎn wèn: gǔ lè zhī rú bǐ hé yě?xīn lè zhī rú cǐ hé yě?zi xià duì yuē: jīn fū gǔ lè，jìn lǚ tuì lǚ，hé zhèng yǐ guǎng。xián páo shēng huáng，huì shǒu fǔ gǔ，shǐ zòu yǐ wén，fù luàn yǐ wǔ，zhì luàn yǐ xiāng，xùn jí yǐ yǎ。jūn zǐ yú shì yǔ，yú shì dào gǔ，xiū shēn jí jiā，píng jūn tiān xià。cǐ gǔ lè zhī fā yě。jīn fū xīn lè，jìn fǔ tuì fǔ，jiān shēng yǐ làn，nì ér bù zhǐ jí yōu zhū rú，róu zá zǐ nǚ，bù zhī fù zǐ。lè zhōng bù kě yǐ yǔ，bù kě yǐ dào gǔ。cǐ xīn lè zhī fā yě。jīn jūn zhī suǒ wèn zhě lè yě，suǒ hǎo zhě yīn yě!fū lè zhě，yǔ yīn xiāng jìn ér bù tóng。wén hóu yuē: gǎn wèn hé rú?zi xià duì yuē: fū gǔ zhě，tiān dì shùn ér sì shí dāng，mín yǒu dé ér wǔ gǔ chāng，jí chèn bù zuò ér wú yāo xiáng，cǐ zhī wèi dà dāng。rán hòu shèng rén zuò wéi fù zǐ jūn chén，yǐ wéi jì gāng。jì gāng jì zhèng，tiān xià dà dìng。tiān xià dà dìng，rán hòu zhèng liù lǜ，hé wǔ shēng，xián gē shī sòng，cǐ zhī wèi dé yīn dé yīn zhī wèi lè。shī yún: mò qí dé yīn，qí dé kè míng。kè míng kè lèi，kè zhǎng kè jūn，wáng cǐ dà bāng kè shùn kè bǐ，bǐ yú wén wáng，qí dé mí huǐ。jì shòu dì zhǐ，shī yú sūn zi。cǐ zhī wèi yě。jīn jūn zhī suǒ hǎo zhě，qí nì yīn hū?wén hóu yuē: gǎn wèn nì yīn hé cóng chū yě?zi xià duì yuē: zhèng yīn hǎo làn yín zhì，sòng yīn yàn nǚ nì zhì，wèi yīn qū shù fán zhì，qí yīn áo pì qiáo zhì cǐ sì zhě jiē yín yú sè ér hài yú dé，shì yǐ jì sì fú yòng yě。shī yún: sù yōng hé míng，xiān zǔ shì tīng。fū sù sù，jìng yě yōng yōng，hé yě。fū jìng yǐ hé，hé shì bù xíng?wéi rén jūn zhě jǐn qí suǒ hào wù ér yǐ yǐ。jūn hǎo zhī，zé chén wèi zhī。shàng xíng zhī，zé mín cóng zhī。shī yún: yòu mín kǒng yì，cǐ zhī wèi yě。rán hòu，shèng rén zuò wéi táogǔqiāngjiéxūnchí，cǐ liù zhě dé yīn zhī yīn yě。rán hòu zhōng qìng yú sè yǐ hé zhī，gàn qī máo dí yǐ wǔ zhī，cǐ suǒ yǐ jì xiān wáng zhī miào yě，suǒ yǐ xiàn chóu yìn cù yě，suǒ yǐ guān xù guì jiàn gè dé qí yí yě，suǒ yǐ shì hòu shì yǒu zūn bēi cháng yòu zhī xù yě。zhōng shēng kēng，kēng yǐ lì hào，hào yǐ lì héng，héng yǐ lì wǔ。jūn zǐ tīng zhōng shēng zé sī wǔ chén。shí shēng qìng，qìng yǐ lì biàn，biàn yǐ zhì sǐ。jūn zǐ tīng qìng shēng zé sī sǐ fēng jiāng zhī chén。sī shēng āi，āi yǐ lì lián，lián yǐ lì zhì。jūn zǐ tīng qín sè zhī shēng zé sī zhì yì zhī chén。zhú shēng làn，làn yǐ lì huì，huì yǐ jù zhòng。jūn zǐ tīng yú shēng xiāo guǎn zhī shēng，zé sī chù jù zhī chén。gǔ pí zhī shēng huān，huān yǐ lì dòng，dòng yǐ jìn zhòng。jūn zǐ tīng gǔ pí zhī shēng，zé sī jiàng shuài zhī chén。jūn zǐ zhī tīng yīn，fēi tīng qí kēng qiāng ér yǐ yě，bǐ yì yǒu suǒ hé zhī yě。

　　魏文侯问于子夏曰：「吾端冕而听古乐，则唯恐卧；听郑卫之音，则不知倦。敢问：古乐之如彼何也？新乐之如此何也？」子夏对曰：「今夫古乐，进旅退旅，和正以广。弦匏笙簧，会守拊鼓，始奏以文，复乱以武，治乱以相，讯疾以雅。君子于是语，于是道古，修身及家，平均天下。此古乐之发也。今夫新乐，进俯退俯，奸声以滥，溺而不止；及优侏儒，糅杂子女，不知父子。乐终不可以语，不可以道古。此新乐之发也。今君之所问者乐也，所好者音也！夫乐者，与音相近而不同。」文侯曰：「敢问何如？」子夏对曰：「夫古者，天地顺而四时当，民有德而五谷昌，疾疢不作而无妖祥，此之谓大当。然后圣人作为父子君臣，以为纪纲。纪纲既正，天下大定。天下大定，然后正六律，和五声，弦歌诗颂，此之谓德音；德音之谓乐。《诗》云：『莫其德音，其德克明。克明克类，克长克君，王此大邦；克顺克俾，俾于文王，其德靡悔。既受帝祉，施于孙子。』此之谓也。今君之所好者，其溺音乎？」文侯曰：「敢问溺音何从出也？」子夏对曰：「郑音好滥淫志，宋音燕女溺志，卫音趋数烦志，齐音敖辟乔志；此四者皆淫于色而害于德，是以祭祀弗用也。《诗》云：『肃雍和鸣，先祖是听。』夫肃肃，敬也；雍雍，和也。夫敬以和，何事不行？为人君者谨其所好恶而已矣。君好之，则臣为之。上行之，则民从之。《诗》云：『诱民孔易』，此之谓也。」然后，圣人作为鼗、鼓、椌、楬、埙、篪，此六者德音之音也。然后钟磬竽瑟以和之，干戚旄狄以舞之，此所以祭先王之庙也，所以献酬酳酢也，所以官序贵贱各得其宜也，所以示后世有尊卑长幼之序也。钟声铿，铿以立号，号以立横，横以立武。君子听钟声则思武臣。石声磬，磬以立辨，辨以致死。君子听磬声则思死封疆之臣。丝声哀，哀以立廉，廉以立志。君子听琴瑟之声则思志义之臣。竹声滥，滥以立会，会以聚众。君子听竽笙箫管之声，则思畜聚之臣。鼓鼙之声讙，讙以立动，动以进众。君子听鼓鼙之声，则思将帅之臣。君子之听音，非听其铿枪而已也，彼亦有所合之也。

　　 bīn móu jiǎ shì zuò yú kǒng zǐ，kǒng zǐ yǔ zhī yán jí lè，yuē: fū wǔ zhī bèi jiè zhī yǐ jiǔ，hé yě?duì yuē: bìng bù dé zhòng yě。yǒng tàn zhī，yín yè zhī，hé yě?duì yuē: kǒng bù dǎi shì yě。fā yáng dǎo lì zhī yǐ zǎo，hé yě?duì yuē: jí shí shì yě。wǔ zuò zhì yòu xiàn zuǒ，hé yě?duì yuē: fēi wǔ zuò yě。shēng yín jí shāng，hé yě?duì yuē: fēi wǔ yīn yě。zǐ yuē: ruò fēi wǔ yīn，zé hé yīn yě?duì yuē: yǒu sī shī qí chuán yě。ruò fēi yǒu sī shī qí chuán，zé wǔ wáng zhī zhì huāng yǐ。zǐ yuē: wéi!qiū zhī wén zhū cháng hóng，yì ruò wú zi zhī yán shì yě。bīn móu jiǎ qǐ，miǎn xí ér qǐng yuē: fū wǔ zhī bèi jiè zhī yǐ jiǔ，zé jì wén mìng yǐ，gǎn wèn: chí zhī chí ér yòu jiǔ，hé yě?zǐ yuē: jū!wú yǔ rǔ。fū lè zhě，xiàng chéng zhě yě zǒng gàn ér shān lì，wǔ wáng zhī shì yě fā yáng dǎo lì，dà gōng zhī zhì yě。wǔ luàn jiē zuò，zhōuzhào zhī zhì yě。qiě fú wǔ，shǐ ér běi chū，zài chéng ér miè shāng。sān chéng ér nán，sì chéng ér nán guó shì jiāng，wǔ chéng ér fēn zhōu gōng zuǒ zhào gōng yòu，liù chéng fù zhuì yǐ chóng。tiān zǐ jiā zhèn zhī ér sì fá，shèng wēi yú zhōng guó yě。fēn jiā ér jìn，shì zǎo jì yě，jiǔ lì yú zhuì，yǐ dài zhū hóu zhī zhì yě。qiě nǚ dú wèi wén mù yě zhī yǔ hū?wǔ wáng kè yīn fǎn shāng。wèi jí xià chē ér fēng huáng dì zhī hòu yú jì，fēng dì yáo zhī hòu yú zhù，fēng dì shùn zhī hòu yú chén。xià chē ér fēng xià hòu shì zhī hòu yú qǐ，tóu yīn zhī hòu yú sòng。fēng wáng zǐ bǐ gàn zhī mù，shì jī zǐ zhī qiú，shǐ zhī háng shāng róng ér fù qí wèi。shù mín chí zhèng，shù shì bèi lù。jì hé ér xī，mǎ sàn zhī huà shān zhī yáng，ér fú fù chéng niú sàn zhī táo lín zhī yě，ér fú fù fú。chē jiǎ xìn ér cáng zhī fǔ kù，ér fú fù yòng。dào zài gān gē，bāo zhī yǐ hǔ pí jiàng shuài zhī shì，shǐ wèi zhū hóu míng zhī yuē jiàn gāo。rán hòu zhī wǔ wáng zhī bù fù yòng bīng yě。sàn jūn ér jiāo shè，zuǒ shè lí shǒu，yòu shè zōu yú，ér guàn gé zhī shè xī yě。bì miǎn jìn hù，ér hǔ bēn zhī shì shuō jiàn yě。sì hū míng táng ér mín zhī xiào。cháo jìn rán hòu zhū hóu zhī suǒ yǐ chén，gēng jí rán hòu zhū hóu zhī suǒ yǐ jìng。wǔ zhě，tiān xià zhī dà jiào yě。shí sān lǎo wǔ gēng yú dà xué，tiān zǐ tǎn ér gē shēng，zhí jiàng ér kuì，zhí jué ér yìn，miǎn ér zǒng gàn，suǒ yǐ jiào zhū hóu zhī dì yě。ruò cǐ zé zhōu dào sì dá，lǐ yuè jiāo tōng。zé fū wǔ zhī chí jiǔ，bù yì yí hū!

　　宾牟贾侍坐于孔子，孔子与之言及乐，曰：「夫《武》之备戒之已久，何也？」对曰：「病不得众也。」「咏叹之，淫液之，何也？」对曰：「恐不逮事也。」「发扬蹈厉之已蚤，何也？」对曰：「及时事也。」「武坐致右宪左，何也？」对曰：「非武坐也。」「声淫及商，何也？」对曰：「非《武》音也。」子曰：「若非《武》音，则何音也？」对曰：「有司失其传也。若非有司失其传，则武王之志荒矣。」子曰：「唯！丘之闻诸苌弘，亦若吾子之言是也。」宾牟贾起，免席而请曰：「夫《武》之备戒之已久，则既闻命矣，敢问：迟之迟而又久，何也？」子曰：「居！吾语汝。夫乐者，象成者也；总干而山立，武王之事也；发扬蹈厉，大公之志也。《武》乱皆坐，周、召之治也。且夫《武》，始而北出，再成而灭商。三成而南，四成而南国是疆，五成而分周公左召公右，六成复缀以崇。天子夹振之而驷伐，盛威于中国也。分夹而进，事早济也，久立于缀，以待诸侯之至也。且女独未闻牧野之语乎？武王克殷反商。未及下车而封黄帝之后于蓟，封帝尧之后于祝，封帝舜之后于陈。下车而封夏后氏之后于杞，投殷之后于宋。封王子比干之墓，释箕子之囚，使之行商容而复其位。庶民弛政，庶士倍禄。济河而西，马散之华山之阳，而弗复乘；牛散之桃林之野，而弗复服。车甲衅而藏之府库，而弗复用。倒载干戈，包之以虎皮；将帅之士，使为诸侯；名之曰建櫜。然后知武王之不复用兵也。散军而郊射，左射狸首，右射驺虞，而贯革之射息也。裨冕搢笏，而虎贲之士说剑也。祀乎明堂而民知孝。朝觐然后诸侯知所以臣，耕藉然后诸侯知所以敬。五者，天下之大教也。食三老五更于大学，天子袒而割牲，执酱而馈，执爵而酳，冕而总干，所以教诸侯之弟也。若此则周道四达，礼乐交通。则夫《武》之迟久，不亦宜乎！」

　　 jūn zǐ yuē: lǐ yuè bù kě sī xū qù shēn。zhì lè yǐ zhì xīn，zé yì zhí zi liàng zhī xīn yóu rán shēng yǐ。yì zhí zi liàng zhī xīn shēng zé lè，lè zé ān，ān zé jiǔ，jiǔ zé tiān，tiān zé shén。tiān zé bù yán ér xìn，shén zé bù nù ér wēi，zhì lè yǐ zhì xīn zhě yě。zhì lǐ yǐ zhì gōng zé zhuāng jìng，zhuāng jìng zé yán wēi。xīn zhōng sī xū bù hé bù lè，ér bǐ zhà zhī xīn rù zhī yǐ。wài mào sī xū bù zhuāng bù jìng，ér yì màn zhī xīn rù zhī yǐ。gù lè yě zhě，dòng yú nèi zhě yě lǐ yě zhě，dòng yú wài zhě yě。lè jí hé，lǐ jí shùn，nèi hé ér wài shùn，zé mín zhān qí yán sè ér fú yǔ zhēng yě wàng qí róng mào，ér mín bù shēng yì màn yān。gù dé huī dòng yú nèi，ér mín mò bù chéng tīng lǐ fà zhū wài，ér mín mò bù chéng shùn。gù yuē: zhì lǐ yuè zhī dào，jǔ ér cuò zhī，tiān xià wú nán yǐ。lè yě zhě，dòng yú nèi zhě yě lǐ yě zhě，dòng yú wài zhě yě。gù lǐ zhǔ qí jiǎn，lè zhǔ qí yíng。lǐ jiǎn ér jìn，yǐ jìn wéi wén: lè yíng ér fǎn，yǐ fǎn wéi wén。lǐ jiǎn ér bù jìn zé xiāo，lè yíng ér bù fǎn zé fàng gù lǐ yǒu bào ér lè yǒu fǎn。lǐ dé qí bào zé lè，lè de qí fǎn zé ān lǐ zhī bào，lè zhī fǎn，qí yì yī yě。fū lè zhě lè yě，rén qíng zhī suǒ bù néng miǎn yě。lè bì fā yú shēng yīn，xíng yú dòng jìng，rén zhī dào yě。shēng yīn dòng jìng，xìng shù zhī biàn，jǐn yú cǐ yǐ。gù rén bù nài wú lè，lè bù nài wú xíng。xíng ér bù wéi dào，bù nài wú luàn。xiān wáng chǐ qí luàn，gù zhì yǎsòng zhī shēng yǐ dào zhī，shǐ qí shēng zú lè ér bù liú，shǐ qí wén zú lùn ér bù xī，shǐ qí qū zhí fán jílián ròu jié zòu zú yǐ gǎn dòng rén zhī shàn xīn ér yǐ yǐ。bù shǐ fàng xīn xié qì dé jiē yān，shì xiān wáng lì lè zhī fāng yě。shì gù lè zài zōng miào zhī zhōng，jūn chén shàng xià tóng tīng zhī zé mò bù hé jìng zài zú zhǎng xiāng lǐ zhī zhōng，cháng yòu tóng tīng zhī zé mò bù hé shùn zài guī mén zhī nèi，fù zǐ xiōng dì tóng tīng zhī zé mò bù hé qīn。gù lè zhě shěn yī yǐ dìng hé，bǐ wù yǐ shì jié jié zòu hé yǐ chéng wén。suǒ yǐ hé hé fù zǐ jūn chén，fù qīn wàn mín yě，shì xiān wáng lì lè zhī fāng yě。gù tīng qí yǎsòng zhī shēng，zhì yì de guǎng yān zhí qí gàn qī，xí qí fǔ yǎng qū shēn，róng mào dé zhuāng yān xíng qí zhuì zhào，yào qí jié zòu，háng liè dé zhèng yān，jìn tuì dé qí yān。gù lè zhě tiān dì zhī mìng，zhōng hé zhī jì，rén qíng zhī suǒ bù néng miǎn yě。fū lè zhě，xiān wáng zhī suǒ yǐ shì xǐ yě，jūn lǚ fū yuè zhě，xiān wáng zhī suǒ yǐ shì nù yě。gù xiān wáng zhī xǐ nù，jiē dé qí chái yān。xǐ zé tiān xià hé zhī，nù zé bào luàn zhě wèi zhī。xiān wáng zhī dào，lǐ yuè kě wèi shèng yǐ。

　　君子曰：礼乐不可斯须去身。致乐以治心，则易直子谅之心油然生矣。易直子谅之心生则乐，乐则安，安则久，久则天，天则神。天则不言而信，神则不怒而威，致乐以治心者也。致礼以治躬则庄敬，庄敬则严威。心中斯须不和不乐，而鄙诈之心入之矣。外貌斯须不庄不敬，而易慢之心入之矣。故乐也者，动于内者也；礼也者，动于外者也。乐极和，礼极顺，内和而外顺，则民瞻其颜色而弗与争也；望其容貌，而民不生易慢焉。故德辉动于内，而民莫不承听；理发诸外，而民莫不承顺。故曰：致礼乐之道，举而错之，天下无难矣。乐也者，动于内者也；礼也者，动于外者也。故礼主其减，乐主其盈。礼减而进，以进为文：乐盈而反，以反为文。礼减而不进则销，乐盈而不反则放；故礼有报而乐有反。礼得其报则乐，乐得其反则安；礼之报，乐之反，其义一也。夫乐者乐也，人情之所不能免也。乐必发于声音，形于动静，人之道也。声音动静，性术之变，尽于此矣。故人不耐无乐，乐不耐无形。形而不为道，不耐无乱。先王耻其乱，故制雅、颂之声以道之，使其声足乐而不流，使其文足论而不息，使其曲直繁瘠、廉肉节奏足以感动人之善心而已矣。不使放心邪气得接焉，是先王立乐之方也。是故乐在宗庙之中，君臣上下同听之则莫不和敬；在族长乡里之中，长幼同听之则莫不和顺；在闺门之内，父子兄弟同听之则莫不和亲。故乐者审一以定和，比物以饰节；节奏合以成文。所以合和父子君臣，附亲万民也，是先王立乐之方也。故听其雅、颂之声，志意得广焉；执其干戚，习其俯仰诎伸，容貌得庄焉；行其缀兆，要其节奏，行列得正焉，进退得齐焉。故乐者天地之命，中和之纪，人情之所不能免也。夫乐者，先王之所以饰喜也，军旅鈇钺者，先王之所以饰怒也。故先王之喜怒，皆得其侪焉。喜则天下和之，怒则暴乱者畏之。先王之道，礼乐可谓盛矣。

　　 zi gàn jiàn shī yǐ ér wèn yān，yuē: cì wén shēng gē gè yǒu yí yě，rú cì zhě，yí hé gē yě?shī yǐ yuē: yǐ jiàn gōng yě，hé zú yǐ wèn suǒ yí?qǐng sòng qí suǒ wén，ér wú zi zì zhí yān: kuān ér jìngróu ér zhèng zhě yí gē sòng。guǎng dà ér jìngshū dá ér xìn zhě yí gē dà yá。gōng jiǎn ér hǎo lǐ zhě yí gē xiǎo yǎ。zhèng zhí ér jìnglián ér qiān zhě yí gē fēng。sì zhí ér cí ài zhě yí gē shāng wēn liáng ér néng duàn zhě yí gē qí。fū gē zhě，zhí jǐ ér chén dé yě。dòng jǐ ér tiān dì yīng yān，sì shí hé yān，xīng chén lǐ yān，wàn wù yù yān。gù shāng zhě，wǔ dì zhī yí shēng yě。shāng rén shí zhī，gù wèi zhī shāng。qí zhě sān dài zhī yí shēng yě，qí rén shí zhī，gù wèi zhī qí。míng hū shāng zhī yīn zhě，lín shì ér lǚ duàn，míng hū qí zhī yīn zhě，jiàn lì ér ràng。lín shì ér lǚ duàn，yǒng yě jiàn lì ér ràng，yì yě。yǒu yǒng yǒu yì，fēi gē shú néng bǎo cǐ?gù gē zhě，shàng rú kàng，xià rú duì，qū rú zhé，zhǐ rú gǎo mù，jù zhōng jǔ，jù zhōng gōu，lěi lěi hū duān rú guàn zhū。gù gē zhī wèi yán yě，zhǎng yán zhī yě。shuō zhī，gù yán zhī yán zhī bù zú，gù zhǎng yán zhī zhǎng yán zhī bù zú，gù jiē tàn zhī jiē tàn zhī bù zú，gù bù zhī shǒu zhī wǔ zhī，zú zhī dǎo zhī yě。zǐ gòng wèn lè。

　　子赣见师乙而问焉，曰：「赐闻声歌各有宜也，如赐者，宜何歌也？」师乙曰：「乙贱工也，何足以问所宜？请诵其所闻，而吾子自执焉：宽而静、柔而正者宜歌颂。广大而静、疏达而信者宜歌大雅。恭俭而好礼者宜歌小雅。正直而静、廉而谦者宜歌风。肆直而慈爱者宜歌商；温良而能断者宜歌齐。夫歌者，直己而陈德也。动己而天地应焉，四时和焉，星辰理焉，万物育焉。故商者，五帝之遗声也。商人识之，故谓之商。齐者三代之遗声也，齐人识之，故谓之齐。明乎商之音者，临事而屡断，明乎齐之音者，见利而让。临事而屡断，勇也；见利而让，义也。有勇有义，非歌孰能保此？故歌者，上如抗，下如队，曲如折，止如槁木，倨中矩，句中钩，累累乎端如贯珠。故歌之为言也，长言之也。说之，故言之；言之不足，故长言之；长言之不足，故嗟叹之；嗟叹之不足，故不知手之舞之，足之蹈之也。」子贡问乐。