哀公问

拼音版、注音及读音

　　 āi gōng wèn yú kǒng zǐ yuē: dà lǐ hé rú?jūn zǐ zhī yán lǐ，hé qí zūn yě?kǒng zǐ yuē: qiū yě xiǎo rén，bù zú yǐ zhī lǐ。jūn yuē: fǒu!wú zi yán zhī yě。kǒng zǐ yuē: qiū wén zhī: mín zhī suǒ yóu shēng，lǐ wèi dà。fēi lǐ wú yǐ jié shì tiān dì zhī shén yě，fēi lǐ wú yǐ biàn jūn chén shàng xià cháng yòu zhī wèi yě，fēi lǐ wú yǐ bié nán nǚ fù zǐ xiōng dì zhī qīnhūn yīn shū shù zhī jiāo yě jūn zǐ yǐ cǐ zhī wèi zūn jìng rán。rán hòu yǐ qí suǒ néng jiào bǎi xìng，bù fèi qí huì jié。yǒu chéng shì，rán hòu zhì qí diāo lòu wén zhāng fǔ fú yǐ sì。qí shùn zhī，rán hòu yán qí sàng suàn，bèi qí dǐng zǔ，shè qí shǐ là，xiū qí zōng miào，suì shí yǐ jìng jì sì，yǐ xù zōng zú。jí ān qí jū，jié chǒu qí yī fú，bēi qí gōng shì，chē bù diāo jǐ，qì bù kè lòu，shí bù èr wèi，yǐ yǔ mín tóng lì。xī zhī jūn zǐ zhī xíng lǐ zhě rú cǐ。

　　哀公问于孔子曰：「大礼何如？君子之言礼，何其尊也？」孔子曰：「丘也小人，不足以知礼。」君曰：「否！吾子言之也。」孔子曰：「丘闻之：民之所由生，礼为大。非礼无以节事天地之神也，非礼无以辨君臣上下长幼之位也，非礼无以别男女父子兄弟之亲、昏姻疏数之交也；君子以此之为尊敬然。然后以其所能教百姓，不废其会节。有成事，然后治其雕镂文章黼黻以嗣。其顺之，然后言其丧算，备其鼎俎，设其豕腊，修其宗庙，岁时以敬祭祀，以序宗族。即安其居，节丑其衣服，卑其宫室，车不雕几，器不刻镂，食不贰味，以与民同利。昔之君子之行礼者如此。」

　　 gōng yuē: jīn zhī jūn zǐ hú mò xíng zhī yě?kǒng zǐ yuē: jīn zhī jūn zǐ，hǎo shí wú yàn，yín dé bù juàn，huāng dài ào màn，gù mín shì jǐn，wǔ qí zhòng yǐ fá yǒu dào qiú dé dàng yù，bù yǐ qí suǒ。xī zhī yòng mín zhě yóu qián，jīn zhī yòng mín zhě yóu hòu。jīn zhī jūn zǐ mò wèi lǐ yě。

　　公曰：「今之君子胡莫行之也？」孔子曰：「今之君子，好实无厌，淫德不倦，荒怠傲慢，固民是尽，午其众以伐有道；求得当欲，不以其所。昔之用民者由前，今之用民者由后。今之君子莫为礼也。」

　　 kǒng zǐ shì zuò yú āi gōng，āi gōng yuē: gǎn wèn rén dào shuí wèi dà?kǒng zǐ qiǎo rán zuò sè ér duì yuē: jūn zhī jí cǐ yán yě，bǎi xìng zhī dé yě!gù chén gǎn wú cí ér duì?rén dào，zhèng wèi dà。gōng yuē: gǎn wèn hé wèi wéi zhèng?kǒng zǐ duì yuē: zhèng zhě zhèng yě。jūn wèi zhèng，zé bǎi xìng cóng zhèng yǐ。jūn zhī suǒ wéi，bǎi xìng zhī suǒ cóng yě。jūn suǒ bù wéi，bǎi xìng hé cóng?gōng yuē: gǎn wèn wéi zhèng rú zhī hé?kǒng zǐ duì yuē: fū fù bié，fù zǐ qīn，jūn chén yán。sān zhě zhèng，zé shù wù cóng zhī yǐ。gōng yuē: guǎ rén suī wú sì yě，yuàn wén suǒ yǐ xíng sān yán zhī dào，kě dé wén hū?kǒng zǐ duì yuē: gǔ zhī wéi zhèng，ài rén wéi dà suǒ yǐ zhì ài rén，lǐ wèi dà suǒ yǐ zhì lǐ，jìng wèi dà jìng zhī zhì yǐ，dà hūn wèi dà。dà hūn zhì yǐ!dà hūn jì zhì，miǎn ér qīn yíng，qīn zhī yě。qīn zhī yě zhě，qīn zhī yě。shì gù，jūn zǐ xìng jìng wèi qīn shě jìng，shì yí qīn yě。fú ài bù qīn fú jìng bù zhèng。ài yǔ jìng，qí zhèng zhī běn yǔ!

　　孔子侍坐于哀公，哀公曰：「敢问人道谁为大？」孔子愀然作色而对曰：「君之及此言也，百姓之德也！固臣敢无辞而对？人道，政为大。」公曰：「敢问何谓为政？」孔子对曰：「政者正也。君为正，则百姓从政矣。君之所为，百姓之所从也。君所不为，百姓何从？」公曰：「敢问为政如之何？」孔子对曰：「夫妇别，父子亲，君臣严。三者正，则庶物从之矣。」公曰：「寡人虽无似也，愿闻所以行三言之道，可得闻乎？」孔子对曰：「古之为政，爱人为大；所以治爱人，礼为大；所以治礼，敬为大；敬之至矣，大昏为大。大昏至矣！大昏既至，冕而亲迎，亲之也。亲之也者，亲之也。是故，君子兴敬为亲；舍敬，是遗亲也。弗爱不亲；弗敬不正。爱与敬，其政之本与！」

　　 gōng yuē: guǎ rén yuàn yǒu yán。rán miǎn ér qīn yíng，bù yǐ zhòng hū?kǒng zǐ qiǎo rán zuò sè ér duì yuē: hé èr xìng zhī hǎo，yǐ jì xiān shèng zhī hòu，yǐ wéi tiān dì zōng miào shè jì zhī zhǔ，jūn hé wèi yǐ zhòng hū?gōng yuē: guǎ rén gù!bù gù，yān dé wén cǐ yán yě。guǎ rén yù wèn，bù dé qí cí，qǐng shǎo jìn!kǒng zǐ yuē: tiān dì bù hé，wàn wù bù shēng。dà hūn，wàn shì zhī sì yě，jūn hé wèi yǐ zhòng yān!kǒng zǐ suì yán yuē: nèi yǐ zhì zōng miào zhī lǐ，zú yǐ pèi tiān dì zhī shén míng chū yǐ zhì zhí yán zhī lǐ，zú yǐ lì shàng xià zhī jìng。wù chǐ zú yǐ zhèn zhī，guó chǐ zú yǐ xìng zhī。wéi zhèng xiān lǐ。lǐ，qí zhèng zhī běn yǔ!kǒng zǐ suì yán yuē: xī sān dài míng wáng zhī zhèng，bì jìng qí qī zǐ yě，yǒu dào。qī yě zhě，qīn zhī zhǔ yě，gǎn bù jìng yǔ?zi yě zhě，qīn zhī hòu yě，gǎn bù jìng yǔ?jūn zǐ wú bù jìng yě，jìng shēn wéi dà。shēn yě zhě，qīn zhī zhī yě，gǎn bù jìng yǔ?bù néng jìng qí shēn，shì shāng qí qīn shāng qí qīn，shì shāng qí běn shāng qí běn，zhī cóng ér wáng。sān zhě，bǎi xìng zhī xiàng yě。shēn yǐ jí shēn，zi yǐ jí zi，fēi yǐ jí fēi，jūn xíng cǐ sān zhě，zé kài hū tiān xià yǐ，dài wáng zhī dào yě。rú cǐ，guó jiā shùn yǐ。

　　公曰：「寡人愿有言。然冕而亲迎，不已重乎？」孔子愀然作色而对曰：「合二姓之好，以继先圣之后，以为天地宗庙社稷之主，君何谓已重乎？」公曰：「寡人固！不固，焉得闻此言也。寡人欲问，不得其辞，请少进！」孔子曰：「天地不合，万物不生。大昏，万世之嗣也，君何谓已重焉！」孔子遂言曰：「内以治宗庙之礼，足以配天地之神明；出以治直言之礼，足以立上下之敬。物耻足以振之，国耻足以兴之。为政先礼。礼，其政之本与！」孔子遂言曰：「昔三代明王之政，必敬其妻子也，有道。妻也者，亲之主也，敢不敬与？子也者，亲之后也，敢不敬与？君子无不敬也，敬身为大。身也者，亲之枝也，敢不敬与？不能敬其身，是伤其亲；伤其亲，是伤其本；伤其本，枝从而亡。三者，百姓之象也。身以及身，子以及子，妃以及妃，君行此三者，则忾乎天下矣，大王之道也。如此，国家顺矣。」

　　 gōng yuē: gǎn wèn hé wèi jìng shēn?kǒng zǐ duì yuē: jūn zǐ guò yán，zé mín zuò cí guò dòng，zé mín zuò zé。jūn zǐ yán bù guò cí，dòng bù guò zé，bǎi xìng bù mìng ér jìng gōng，rú shì，zé néng jìng qí shēn néng jìng qí shēn，zé néng chéng qí qīn yǐ。gōng yuē: gǎn wèn hé wèi chéng qīn?kǒng zǐ duì yuē: jūn zǐ yě zhě，rén zhī chéng míng yě。bǎi xìng guī zhī míng，wèi zhī jūn zǐ zhī zǐ。shì shǐ qí qīn wèi jūn zǐ yě，shì wèi chéng qí qīn zhī míng yě yǐ!kǒng zǐ suì yán yuē: gǔ zhī wéi zhèng，ài rén wéi dà。bù néng ài rén，bù néng yǒu qí shēn bù néng yǒu qí shēn，bù néng ān tǔ bù néng ān tǔ，bù néng lè tiān bù néng lè tiān，bù néng chéng qí shēn。

　　公曰：「敢问何谓敬身？」孔子对曰：「君子过言，则民作辞；过动，则民作则。君子言不过辞，动不过则，百姓不命而敬恭，如是，则能敬其身；能敬其身，则能成其亲矣。」公曰：「敢问何谓成亲？」孔子对曰：「君子也者，人之成名也。百姓归之名，谓之君子之子。是使其亲为君子也，是为成其亲之名也已！」孔子遂言曰：「古之为政，爱人为大。不能爱人，不能有其身；不能有其身，不能安土；不能安土，不能乐天；不能乐天，不能成其身。」

　　 gōng yuē: gǎn wèn hé wèi chéng shēn?kǒng zǐ duì yuē: bù guò hū wù。gōng yuē: gǎn wèn jūn zǐ hé guì hū tiān dào yě?kǒng zǐ duì yuē: guì qí bù yǐ。rú rì yuè dōng xī xiāng cóng ér bù yǐ yě，shì tiān dào yě bù bì qí jiǔ，shì tiān dào yě wú wéi ér wù chéng，shì tiān dào yě yǐ chéng ér míng，shì tiān dào yě。gōng yuē: guǎ rén chǔn yú，míng fán zi zhì zhī xīn yě。kǒng zǐ cù rán pì xí ér duì yuē: rén rén bù guò hū wù，xiào zǐ bù guò hū wù。shì gù，rén rén zhī shì qīn yě rú shì tiān，shì tiān rú shì qīn，shì gù xiào zǐ chéng shēn。gōng yuē: guǎ rén jì wén cǐ yán yě，wú rú hòu zuì hé?kǒng zǐ duì yuē: jūn zhī jí cǐ yán yě，shì chén zhī fú yě。

　　公曰：「敢问何谓成身？」孔子对曰：「不过乎物。」公曰：「敢问君子何贵乎天道也？」孔子对曰：「贵其『不已』。如日月东西相从而不已也，是天道也；不闭其久，是天道也；无为而物成，是天道也；已成而明，是天道也。」公曰：「寡人蠢愚，冥烦子志之心也。」孔子蹴然辟席而对曰：「仁人不过乎物，孝子不过乎物。是故，仁人之事亲也如事天，事天如事亲，是故孝子成身。」公曰：「寡人既闻此言也，无如后罪何？」孔子对曰：「君之及此言也，是臣之福也。」